Lao động nữ đối mặt nhiều thách thức hơn trong làn sóng AI tạo sinh

Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), tự động hóa có thể thay thế ít nhất một phần trong khoảng 75 triệu việc làm trên toàn thế giới. Đáng chú ý, các ứng dụng AI – đặc biệt là AI tạo sinh – được dự báo có khả năng tác động tới hơn 427 triệu việc làm ở nhiều ngành nghề khác nhau.

Tác động của AI tạo sinh không đồng đều giữa các khu vực. Ở châu Âu và Bắc Mỹ, nơi có thị trường lao động đa dạng và trình độ công nghệ cao, mức độ tiếp xúc với tự động hóa thuộc nhóm cao nhất. Trong khi đó, các khu vực như châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh có mức độ tiếp xúc thấp hơn do tỷ trọng lớn lao động trong khu vực nông nghiệp và phi chính thức – những ngành ít bị ảnh hưởng bởi AI tạo sinh.

Một trong những nhóm lao động được dự báo chịu ảnh hưởng đáng kể là lao động nữ. ILO chỉ ra rằng tại phần lớn các khu vực, mức độ tiếp xúc của phụ nữ với tự động hóa cao hơn gấp đôi so với nam giới. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với cơ hội việc làm và thu nhập của lao động nữ, đặc biệt trong các lĩnh vực vốn sử dụng nhiều lao động nữ như dịch vụ thuê ngoài (BPO), tổng đài chăm sóc khách hàng – những ngành đang đứng trước nguy cơ bị thay thế bởi công nghệ.

Lao động nữ là đối tượng chịu tác động lớn hơn bởi AI tạo sinh

Chuyển đổi số không chỉ tác động đến cấu trúc việc làm mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới an toàn sức khỏe nghề nghiệp của người lao động. ILO cho biết, việc ứng dụng các công nghệ như tự động hóa và robot tiên tiến mang lại nhiều lợi ích, giúp người lao động giảm tiếp xúc với môi trường làm việc nguy hiểm, tăng hiệu quả trong quản lý công việc và tổ chức sản xuất.

Tuy nhiên, quá trình số hóa cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Các hệ thống tự động có thể gây ra các nguy cơ vật lý như tiếng ồn lớn, rung lắc mạnh, đồng thời làm giảm quyền kiểm soát và mức độ tự chủ của người lao động trong công việc.

Ngoài ra, việc phụ thuộc vào các công cụ và hệ thống giám sát kỹ thuật số cũng khiến người lao động đối mặt với áp lực gia tăng từ việc giám sát liên tục, cảnh báo thường xuyên và thuật toán quản lý thời gian thực. Những yếu tố này có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng kéo dài, giảm hiệu quả làm việc và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần.

Một số công nghệ mới như thực tế ảo (VR), thực tế mở rộng (XR) cũng được cảnh báo có thể gây ra tình trạng mất định hướng, quá tải nhận thức, hạn chế tầm nhìn và ảnh hưởng đến sự cân bằng của người sử dụng.

Trước những thách thức này, các chuyên gia cho rằng cần có chính sách hỗ trợ kịp thời và toàn diện để đảm bảo an toàn, quyền lợi và năng lực thích ứng của người lao động – đặc biệt là lao động nữ – trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra ngày càng sâu rộng.