Bứt phá nền kinh tế số: Big Data “cầm lái” nông nghiệp thông minh Việt Nam năm 2025

Big Data – “người thầy thông thái” trên cánh đồng

Ngày trước, người nông dân chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và điều kiện thời tiết để canh tác. Nay, họ có thêm “trợ lý công nghệ” mạnh mẽ là Big Data cùng hệ thống cảm biến IoT, thu thập hàng triệu điểm dữ liệu mỗi ngày về độ ẩm đất, ánh sáng, nhiệt độ, dịch bệnh, lượng phân bón và các yếu tố khí tượng. Dữ liệu này được gửi về trung tâm xử lý để phân tích, dự báo và đưa ra khuyến nghị giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất.

Theo báo cáo mới nhất, hiện có khoảng 30% doanh nghiệp nông nghiệp đã ứng dụng công nghệ số, trong đó có Big Data, với mục tiêu nâng lên 50% vào năm 2025. Đào tạo kỹ thuật số đã tiếp cận hơn 50.000 nông dân và chủ trang trại.

Năng suất không chỉ tăng mà còn thông minh hơn

Ứng dụng Big Data giúp nông dân "trồng đúng lúc, đúng chỗ, đúng cách". Các mô hình công nghệ cao đã góp phần giảm tổn thất lúa gạo dưới 10%, nâng cao hiệu quả sản xuất, giúp doanh nghiệp giảm chi phí và tăng năng suất. Ví dụ, Công ty BaF giảm 20% chi phí thức ăn và tăng 15% năng suất nhờ IoT và AI.

Bên cạnh đó, tỉnh Đồng Tháp tiết kiệm 30% nước tưới nhờ hệ thống giám sát thời tiết tự động. Doanh thu bán nông sản trực tuyến trong năm 2023 tăng 25%, đạt 3,5 tỷ USD nhờ thương mại điện tử và truy xuất nguồn gốc minh bạch.

Điểm nghẽn: “vùng trắng số” và khoảng trống nhân lực

Tuy có tiến bộ, nhưng chuyển đổi số nông nghiệp vẫn gặp nhiều thách thức. Chỉ có khoảng 60% vùng nông thôn có kết nối Internet ổn định năm 2023, trong khi các vùng sâu, vùng xa vẫn là “vùng trắng số”, gây khó khăn trong việc thu thập và sử dụng dữ liệu.

Song song đó, chỉ khoảng 20% nông dân được đào tạo về công nghệ số, gây thiếu hụt nhân lực vận hành các hệ thống Big Data và AI. Do vậy, nhiều đơn vị vẫn phụ thuộc chuyên gia bên ngoài, hạn chế mở rộng ứng dụng công nghệ.

Dữ liệu lớn – trụ cột cho nông nghiệp xanh và bền vững

Big Data được xem là chìa khóa giúp nông nghiệp Việt Nam phát triển chiều sâu, tăng giá trị gia tăng trên 30% trong sản xuất. Ngoài việc tăng năng suất, Big Data giúp dự báo sâu bệnh, cảnh báo rủi ro thời tiết, lập bản đồ đất đai thông minh và xây dựng mô hình sản xuất carbon thấp, góp phần phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

Tương lai: Từ “trồng rau” sang “trồng dữ liệu”

Năm 2025, khi chuyển đổi số đạt mục tiêu, “nông trại số” sẽ trở thành hiện thực. Big Data, AI và Blockchain sẽ giúp tối ưu quy trình sản xuất, bảo đảm minh bạch nguồn gốc sản phẩm và kết nối dữ liệu giữa các vùng miền. Mỗi hợp tác xã, doanh nghiệp sẽ là một nút trong mạng lưới “nông nghiệp số quốc gia” giúp nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Khép lại hành trình, mở ra cơ hội mới

Big Data đang mở cánh cửa mới cho ngành nông nghiệp Việt Nam với sự tự chủ công nghệ và tăng trưởng xanh. Để tận dụng cơ hội, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp công nghệ, nông dân và các tổ chức quốc tế. Trong nền kinh tế số, ai làm chủ dữ liệu sẽ làm chủ tương lai của nông nghiệp.