AI – công cụ chiến lược xây dựng đội ngũ kế thừa trong doanh nghiệp Việt

Theo ông Lê Thanh Lâm – Giám đốc điều hành Công ty Topskills, một số điểm nghẽn lớn đang cản trở quá trình hình thành đội ngũ kế thừa tại nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp gia đình hoặc đơn vị đang trong giai đoạn chuyển giao thế hệ lãnh đạo.

Tư duy "giữ ghế" và thiếu chiến lược phát triển nhân tài

Từ thực tiễn tư vấn và đào tạo tại hàng trăm doanh nghiệp, ông Lâm cho rằng tư duy “giữ ghế” của người đứng đầu là rào cản lớn nhất. Nhiều nhà sáng lập, dù đã đến tuổi nghỉ hưu, vẫn e ngại về năng lực tiếp quản của thế hệ sau và chần chừ trong việc trao quyền. Điều này khiến quá trình chuyển giao bị kéo dài, đội ngũ kế thừa không có cơ hội cọ xát, từ đó thiếu sự chuẩn bị cần thiết.

Một điểm yếu khác là việc doanh nghiệp thường không có chiến lược bài bản trong phát triển lãnh đạo. Khi đề bạt nhân sự chuyên môn lên vị trí quản lý, doanh nghiệp chưa kịp thời bổ sung kỹ năng quản trị, tư duy lãnh đạo, dẫn đến việc người được giao trọng trách không thể vận hành đội ngũ hiệu quả, ảnh hưởng tới kết quả kinh doanh và niềm tin của nhân sự nội bộ.

Thực tế cho thấy, việc xây dựng đội ngũ kế thừa đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc cả về thời gian, tài chính và phương pháp tiếp cận. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp chưa sẵn sàng dành nguồn lực cho quá trình này, dẫn đến tình trạng chắp vá, không đồng bộ.

Vòng lặp tuyển dụng – đào tạo – nghỉ việc chưa có lời giải

Một hệ quả khác là vòng lặp "tuyển dụng – đào tạo – nghỉ việc" diễn ra phổ biến tại nhiều doanh nghiệp. Theo ông Lâm, nguyên nhân chính nằm ở việc thiếu chiến lược tổng thể trong quản trị nhân sự, cụ thể là chưa thực hiện tốt ba trụ cột: thu hút nhân tài (Talent Acquisition), phát triển nhân tài (Talent Development) và giữ chân nhân tài (Talent Retention).

Trong tuyển dụng, doanh nghiệp thường phản ứng thụ động khi thiếu người, thay vì chủ động xây dựng thương hiệu tuyển dụng và dự báo nhu cầu trong tương lai. Khi đã tuyển được người phù hợp, khâu đào tạo lại thiếu tính cá nhân hóa, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của từng nhóm nhân sự. Bên cạnh đó, chính sách đãi ngộ chưa đủ cạnh tranh, lộ trình thăng tiến không rõ ràng cũng khiến người giỏi dễ rời đi.

“Nếu không thay đổi cách tiếp cận, doanh nghiệp sẽ tiếp tục quay lại điểm xuất phát. Khi đó, đội ngũ kế thừa sẽ mãi là một mục tiêu xa vời”, ông Lâm nhận định.

Ông Lê Thanh Lâm giới thiệu hệ thống AI-Powered TMS.

AI – trợ thủ đắc lực cho chiến lược nhân sự

Trước bối cảnh đó, AI đang nổi lên như một công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc phát hiện, đánh giá và phát triển nhân tài. Trong tuyển dụng, AI có thể phân tích mức độ phù hợp giữa hồ sơ ứng viên và yêu cầu công việc, đánh giá phản hồi phỏng vấn dựa trên tiêu chí định lượng, từ đó giúp loại bỏ yếu tố cảm tính trong quyết định tuyển chọn.

Trong đào tạo, AI có thể hỗ trợ xây dựng lộ trình phát triển cá nhân hóa, xác định điểm mạnh – điểm yếu của từng nhân sự để từ đó đề xuất nội dung học tập phù hợp. Về lâu dài, công nghệ này có thể hỗ trợ doanh nghiệp trong việc theo dõi hiệu suất, đánh giá cảm xúc và đo lường mức độ đóng góp theo thời gian thực.

Tuy nhiên, ông Lâm cũng lưu ý: “AI chỉ là công cụ, không phải lời giải duy nhất. Doanh nghiệp cần xác định đúng nhu cầu, bắt đầu từ tư duy lãnh đạo đúng đắn, từ đó mới có thể lựa chọn công cụ công nghệ phù hợp. Đừng ứng dụng công nghệ chỉ vì nó đang là xu hướng.”

Ông khẳng định, nền tảng để phát triển đội ngũ kế thừa bền vững vẫn phải là con người, là khả năng nhìn xa, biết chia sẻ quyền lực và trao cơ hội cho lớp kế cận. Khi kết hợp được công nghệ với văn hóa tổ chức lành mạnh và chiến lược dài hạn, doanh nghiệp mới có thể tạo ra đội ngũ lãnh đạo tương lai đủ tầm để dẫn dắt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.