Từ khi ChatGPT ra mắt năm 2022 cho đến hàng loạt nền tảng như DeepSeek, Google VertexAI, AmazonAI, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo nên làn sóng đổi mới trong nhiều ngành nghề, trong đó có báo chí. Không chỉ hỗ trợ xử lý dữ liệu hay tạo nội dung, AI đang ngày càng thông minh hơn, cá nhân hóa tương tác và học cách phản hồi theo đặc điểm người dùng.
Các tòa soạn lớn trên thế giới bắt đầu áp dụng AI vào quy trình xuất bản, từ chọn đề tài, viết bài, đặt tiêu đề đến thiết kế trang in. Mới đây, tờ IL Foglio (Ý) gây chú ý khi xuất bản ấn phẩm đầu tiên gồm 4 trang hoàn toàn do AI thực hiện. Vai trò của nhà báo chỉ là ra lệnh và kiểm tra lại nội dung – một thử nghiệm táo bạo và gây tranh luận trong làng báo thế giới.
Sự phát triển mạnh mẽ của AI mang lại nhiều lợi ích cho ngành báo chí: tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian sản xuất và tăng tương tác với bạn đọc. Nhiều tòa soạn tại Việt Nam và quốc tế đã cho phép phóng viên sử dụng AI để hỗ trợ viết tin, tổng hợp dữ liệu, lên dàn ý bài viết hay biên tập nội dung. Một số cơ quan báo chí còn tổ chức đào tạo kỹ năng khai thác AI cho phóng viên.
Tuy nhiên, nếu lạm dụng AI, nguy cơ thông tin sai lệch, thiếu tính kiểm chứng hay không phù hợp với bối cảnh văn hóa – xã hội là điều khó tránh khỏi. Các chuyên gia của Viện Nghiên cứu báo chí Reuters cảnh báo: “AI có thể xử lý dữ liệu tốt, nhưng không đủ khả năng diễn giải các yếu tố chính trị, xã hội hay bối cảnh văn hóa phức tạp”.
Điều AI không thể có – và cũng là điều làm nên bản sắc nghề báo – là cảm xúc, trải nghiệm cá nhân và góc nhìn riêng biệt. AI không thể sống một cuộc đời, va chạm thực tế hay hiểu sâu sắc các mối quan hệ xã hội để đặt ra những câu hỏi “đắt giá”. AI cũng không có trách nhiệm đạo đức – thứ khiến một nhà báo dám đối mặt với sai lệch, phản biện hay bảo vệ sự thật.
Bởi vậy, nếu nhà báo chỉ đơn thuần đưa lại sự kiện như một cái máy, họ có thể bị thay thế. Nhưng nếu nhà báo biết khai thác AI như một trợ lý – để thu thập thông tin, kiểm chứng dữ kiện, mở rộng hiểu biết – thì AI sẽ là công cụ đắc lực giúp nâng cao chất lượng tác phẩm.
Trong một thế giới truyền thông đang chuyển mình từng ngày, AI không phải là mối đe dọa mà là một thách thức để nhà báo làm mới mình. AI có thể giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu suất, nhưng chỉ con người mới viết được những câu chuyện chạm đến trái tim. Nhà báo sẽ không thất nghiệp nếu biết giữ bản sắc nghề và không ngừng làm chủ công nghệ.
Bình luận (0)
Trong kỷ nguyên số, khi AI và mạng xã hội thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin, báo chí Quân đội vẫn giữ được bản sắc riêng. Không chỉ chuyển mình trên nền tảng số, báo in – tưởng chừng đã cũ – vẫn là nhịp cầu tin cậy kết nối với Gen Z trong môi trường công nghệ bị giới hạn như quân ngũ.
