Không phải khoản tiền nào chuyển vào tài khoản cá nhân cũng bị thu thuế

Chuyển tiền dân sự không chịu thuế

Nhiều người dân bày tỏ lo ngại sau khi có thông tin lan truyền rằng “hễ nhận tiền là phải nộp thuế”, bất kể nguồn gốc. Chị Trần Thùy Linh, nhân viên văn phòng tại Hà Nội, chia sẻ: “Bạn bè hay người thân chuyển tiền mừng cưới, sinh nhật, tôi cũng thấy lo vì không biết có bị kiểm tra thuế không”. Cùng tâm trạng, chị Bùi Thị Phúc – chủ một tiệm tạp hóa nhỏ ở Hải Phòng – nói thường sử dụng tài khoản cá nhân để giao dịch, nhưng gần đây lo bị “đánh đồng với doanh nghiệp”.

Trước làn sóng hoang mang, lãnh đạo Cục Thuế khẳng định: Chỉ những khoản tiền có bản chất là thu nhập từ hoạt động sản xuất – kinh doanh hàng hóa, cung ứng dịch vụ mới là căn cứ để tính thuế. Các giao dịch dân sự như: tặng, cho, hỗ trợ người thân, vay mượn giữa cá nhân, hoặc các khoản không liên quan đến thương mại hoàn toàn không được tính vào doanh thu chịu thuế.

Ngành thuế nhấn mạnh, việc kiểm tra, xử lý chỉ thực hiện khi có dấu hiệu trốn thuế từ các hoạt động kinh doanh thực tế. Ví dụ như trường hợp của Vũ Nam Phương (hay còn gọi là “Cún Bông”) – một KOL có ảnh hưởng trên mạng xã hội – vừa bị khởi tố vì vi phạm quy định về kế toán, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Cụ thể, dù kê khai doanh thu chỉ 5 tỷ đồng, nhưng cơ quan điều tra xác định thực tế doanh thu lên tới hơn 120 tỷ đồng – chênh lệch tới 115 tỷ đồng – gây thất thu thuế trên 10 tỷ đồng. Trường hợp này, theo Công an TP. Hà Nội, là hồi chuông cảnh tỉnh cho những cá nhân kinh doanh không tuân thủ đúng nghĩa vụ thuế.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, từ vụ việc này có thể thấy cơ quan thuế không truy thu thuế mọi dòng tiền vào tài khoản cá nhân như nhiều người lo ngại. Việc xử lý chỉ đặt ra khi có cơ sở chứng minh hành vi kinh doanh, trốn thuế.

Theo Phó Cục trưởng Cục Thuế, ông Mai Sơn cho biết, hộ kinh doanh thuộc diện phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền phải lập hóa đơn trong mọi trường hợp bán hàng, kể cả khi người mua không lấy hóa đơn. Vi phạm nghĩa vụ này có thể bị truy thu và xử phạt theo quy định.

Tuy nhiên, những giao dịch thông thường giữa cá nhân không thuộc diện kinh doanh – ví dụ như chuyển tiền mừng cưới, vay mượn, hoặc hỗ trợ khó khăn – không bị áp dụng quy định lập hóa đơn, không phải kê khai thuế.

Ngành thuế đang kết hợp quản lý theo dòng tiền và phân tích dữ liệu để phát hiện hành vi che giấu doanh thu, đặc biệt trong các trường hợp doanh nghiệp hoặc cá nhân cố tình ghi sai nội dung chuyển khoản hoặc né tránh hóa đơn. Mặc dù cơ quan thuế không được truy cập trực tiếp vào tài khoản ngân hàng cá nhân, nhưng vẫn có thể sử dụng dữ liệu hợp pháp từ ngân hàng, tổ chức liên quan để xác minh khi cần thiết.

Hàng loạt khoản thu nhập được miễn thuế

* Theo Luật Thuế Thu nhập cá nhân và Thông tư số 111/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, nhiều khoản thu nhập của cá nhân, hộ gia đình và cá nhân kinh doanh được miễn thuế trong một số trường hợp cụ thể.

Cụ thể, thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa các đối tượng thân thích như vợ chồng, cha mẹ với con cái, ông bà với cháu, anh chị em ruột... được miễn thuế. Bất động sản là tài sản chung vợ chồng được phân chia khi ly hôn cũng thuộc diện miễn thuế nếu được xác định là tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân và phân chia theo thỏa thuận hoặc phán quyết của tòa án.

Thu nhập từ chuyển nhượng duy nhất một nhà ở hoặc một thửa đất ở (bao gồm nhà hoặc công trình gắn liền) cũng được miễn thuế nếu cá nhân chỉ có một tài sản đó, đã sở hữu từ 183 ngày trở lên tính đến thời điểm chuyển nhượng, và chuyển nhượng toàn bộ tài sản.

Người chuyển nhượng phải tự khai, tự chịu trách nhiệm về việc miễn thuế, và sẽ bị truy thu, xử phạt nếu kê khai không đúng.

Cá nhân cũng được miễn thuế thu nhập từ quyền sử dụng đất được Nhà nước giao không thu tiền, hoặc được giảm tiền sử dụng đất theo quy định pháp luật. Nếu sau đó chuyển nhượng, vẫn phải kê khai và nộp thuế theo hướng dẫn tại thông tư.

Ngoài ra, thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa người thân như vợ chồng, cha mẹ con, ông bà, cháu nội/ngoại, anh chị em ruột cũng được miễn thuế.

Một số trường hợp khác cũng được miễn thuế gồm: Thu nhập từ chuyển đổi đất nông nghiệp để hợp lý hóa sản xuất nhưng không thay đổi mục đích sử dụng; thu nhập từ sản xuất nông, lâm nghiệp, làm muối, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản chưa chế biến hoặc chỉ sơ chế.

Các khoản thu nhập từ lãi tiền gửi tại ngân hàng, lãi từ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, lãi trái phiếu Chính phủ; thu nhập từ kiều hối; tiền làm đêm, làm thêm giờ được trả cao hơn quy định; lương hưu; học bổng; các khoản bồi thường (bảo hiểm, tai nạn lao động, bồi thường Nhà nước...); khoản nhận từ quỹ từ thiện, viện trợ nước ngoài vì mục đích nhân đạo, cũng thuộc diện miễn thuế.

Các chuyên gia khuyến cáo, người dân không nên hoang mang hoặc chia sẻ những thông tin chưa được xác thực. Quan điểm của cơ quan thuế là chống thất thu, nhưng đồng thời đảm bảo công bằng, minh bạch, không để ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người nộp thuế.

Không phải khoản tiền nào chuyển vào tài khoản cá nhân cũng bị thu thuế. Người dân cần hiểu đúng bản chất quy định thuế và chỉ lo ngại khi thực sự có hoạt động kinh doanh nhưng cố tình không kê khai. Trong khi đó, các giao dịch dân sự – dù có giá trị lớn – vẫn nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của luật thuế hiện hành.