Bộ Tài chính đề xuất thành lập 34 đơn vị thuế cấp tỉnh, tổ chức lại toàn bộ hệ thống ngành dọc

Từ liên huyện, liên tỉnh sang mô hình cấp tỉnh

Theo đề xuất, 20 chi cục thuế khu vực hiện nay sẽ được tái tổ chức thành 34 đơn vị thuế cấp tỉnh, tương ứng với số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố trên cả nước. Song song, khoảng 350 đội thuế cấp huyện sẽ được chuyển đổi thành các đơn vị thuế cơ sở trực thuộc cơ quan thuế cấp tỉnh, trực tiếp quản lý hoạt động thuế tại địa bàn xã, phường.

Bộ Tài chính cho biết, việc tái cơ cấu này nhằm đảm bảo bộ máy quản lý thuế phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời khắc phục bất cập từ mô hình liên huyện, liên tỉnh vốn đang gây quá tải về địa bàn và hạn chế hiệu quả điều hành.

Đáng chú ý, một số chi cục thuế khu vực hiện nay đang quản lý trên địa bàn rộng hàng chục nghìn km², với khoảng cách từ điểm xa nhất tới trụ sở chính lên tới 200 km. Điều này không chỉ làm tăng khối lượng công việc lên gấp 3–4 lần mà còn khiến việc phối hợp với chính quyền sở tại gặp nhiều khó khăn.

Giảm gần 3.600 đầu mối, hàng nghìn cán bộ được sắp xếp lại

Sau 4 tháng thử nghiệm mô hình tổ chức mới, Bộ Tài chính báo cáo đã giảm khoảng 3.600 đầu mối, tương đương 37% so với bộ máy cũ. Hơn 7.970 cán bộ đã được giải quyết chế độ theo Nghị định 178, đảm bảo quyền lợi trong quá trình tinh giản biên chế.

Tuy nhiên, quá trình tái cấu trúc cũng gặp nhiều thách thức. Việc điều hành ngành dọc đặt tại địa phương – bao gồm thuế, kho bạc, bảo hiểm xã hội và thống kê – đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền sở tại. Song mô hình quản lý theo địa bàn không đồng nhất giữa ngành trung ương và phân cấp hành chính địa phương đang gây ra sự chồng chéo, thiếu nhất quán.

Băn khoăn về tên gọi và vị thế đơn vị thuế địa phương

Một trong những vấn đề nổi cộm hiện nay là tên gọi “chi cục” không phản ánh đúng vai trò thực tế của các đơn vị ngành dọc. Thực tế có những chi cục thuế khu vực quản lý thuế trên địa bàn 3–4 tỉnh, số lượng công chức hơn 2.000 người, nhưng vẫn bị hiểu là đơn vị tương đương cấp phòng. Điều này gây hiểu nhầm trong quan hệ phối hợp với các sở, ban ngành và doanh nghiệp tại địa phương.

Bên cạnh đó, khi triển khai cải cách chính sách tiền lương theo vị trí việc làm, cách gọi “chi cục” cũng không còn phù hợp với quy định mới về phụ cấp chức vụ lãnh đạo.

Do đó, Bộ Tài chính kiến nghị việc tái cấu trúc không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy, mà còn tạo điều kiện để nâng cao năng lực quản lý, thể hiện rõ vai trò, thẩm quyền của ngành thuế trong bối cảnh mới.

Việc thành lập 34 đơn vị thuế cấp tỉnh là bước đi tiếp theo trong quá trình tái cơ cấu toàn diện hệ thống tài chính công. Nếu được thông qua, đề xuất của Bộ Tài chính không chỉ góp phần tinh giản bộ máy, giảm trùng lặp quản lý mà còn nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp – một trong những mục tiêu trọng tâm của cải cách hành chính giai đoạn 2025–2030.