Kinh tế số nông nghiệp 2025: Từ dữ liệu thời tiết đến chợ số vùng cao – chuyển đổi có thật hay chỉ “số hóa trên giấy”?

Công nghệ đến ruộng đồng – cánh cửa mở ra hy vọng

Chợ truyền thống Ở nhiều vùng nông thôn, sự hiện diện của công nghệ không còn là khái niệm xa lạ. Những trạm cảm biến nhỏ theo dõi độ ẩm, nhiệt độ, chất lượng đất được lắp đặt ngay cạnh luống rau. Người nông dân mở điện thoại để xem cảnh báo thời tiết, điều chỉnh lịch tưới tiêu, giảm thất thoát mùa vụ. 

Chợ truyền thống dần có đối trọng là các “chợ số” – nơi nông sản không cần qua nhiều tầng trung gian, được đưa thẳng đến tay người tiêu dùng hoặc chuỗi siêu thị. Các nền tảng blockchain cho phép người mua biết được cây cam đó trồng ở đâu, ai chăm sóc, dùng phân gì và thu hoạch ngày nào.

Nhưng hạ tầng số chưa bằng lòng tin số

Mặc dù mô hình nông nghiệp số đã bước vào thực tiễn, nhưng tốc độ lan tỏa vẫn chậm, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa. Người nông dân không chỉ cần máy móc hay ứng dụng mà cần cả kiến thức để vận hành, lòng tin để chuyển đổi và động lực để duy trì.

Ở một số nơi, dự án số hóa bị "treo" sau khi tập huấn xong. Nhiều hợp tác xã chỉ triển khai để báo cáo mà chưa gắn chặt với lợi ích kinh tế thực sự cho người dân. Khi công nghệ chưa làm ra thêm thu nhập, người nông dân dễ quay về cách làm cũ, nhanh, quen và an toàn hơn.

Chuyển đổi số thật: Không thể thiếu dữ liệu, niềm tin và thị trường

Điểm mấu chốt để chuyển đổi số trong nông nghiệp không nằm ở phần mềm mà ở quản trị dữ liệu và dòng tiền. Khi dữ liệu không chuẩn, đầu ra không rõ, chợ số không khác gì bảng tin rao vặt. Cần một hệ sinh thái thực sự kết nối người sản xuất – người tiêu dùng – nhà đầu tư – nhà khoa học.

Đồng thời, thị trường phải là động lực để người nông dân thay đổi. Nếu không có đầu ra ổn định, giá thu mua hợp lý và cơ chế bảo hiểm rủi ro, thì dù nền tảng có ưu việt đến đâu, “nông nghiệp số” vẫn chỉ là khái niệm nằm trên bản trình chiếu hội nghị.

Kinh tế số nông nghiệp: Đã đến lúc phải chạm đất
Chuyển đổi số trong nông nghiệp là con đường dài và gập ghềnh, đòi hỏi không chỉ công nghệ mà cả sự kiên trì, minh bạch và đồng hành sát sao từ nhiều phía. Khi dữ liệu nông nghiệp trở thành tài sản, khi người dân thấy lợi nhuận từ việc “làm nông thông minh”, lúc đó mới có thể nói đến sự chuyển mình thật sự. Để không còn cảnh “được mùa, mất giá”, thì kinh tế số phải gắn với ruộng vườn bằng niềm tin và kết quả cụ thể chứ không chỉ là những chiến lược mang tính khẩu hiệu.