Bùng nổ Creator Economy – khi người dùng trở thành doanh nghiệp số
Sự trỗi dậy của YouTube, TikTok, Facebook hay gần đây là các nền tảng livestream và podcast đã mở ra không gian chưa từng có cho những cá nhân sáng tạo nội dung. Chỉ cần một chiếc điện thoại và khả năng kết nối, ai cũng có thể trở thành một “creator” – một đơn vị sản xuất truyền thông độc lập.
Không còn giới hạn trong giải trí, những người sáng tạo nội dung hôm nay đa dạng hóa các lĩnh vực: giáo dục, làm đẹp, công nghệ, tài chính, phong cách sống… Họ không chỉ truyền tải thông tin mà còn xây dựng thương hiệu cá nhân, tạo cộng đồng riêng, và thương mại hóa chính ảnh hưởng của mình thông qua quảng cáo, bán hàng, hợp tác thương hiệu hoặc thậm chí gọi vốn startup.
Ai là người thật sự kiếm được tiền trong nền kinh tế sáng tạo này?
Dễ thấy rằng tầng lớp “siêu creator” – những người sở hữu lượng người theo dõi khổng lồ và khả năng tạo xu hướng – là nhóm gặt hái thành công sớm và rõ ràng nhất. Họ có thể hợp tác với các thương hiệu lớn, xây dựng doanh nghiệp riêng và mở rộng ra các mảng kinh doanh như thời trang, mỹ phẩm, khóa học trực tuyến hay thương mại điện tử.
Bên cạnh đó là những công ty khởi nghiệp được sáng lập bởi chính các creator. Họ tận dụng sự ảnh hưởng để biến người theo dõi thành khách hàng, nhà đầu tư thành đối tác. Nhiều dự án phát triển ứng dụng, nền tảng nội dung, studio sản xuất hay cộng đồng số được hình thành từ cái gốc “cá nhân sáng tạo”.
Tuy nhiên, không phải ai cũng thành công. Phần lớn người sáng tạo vẫn đang vật lộn để duy trì sự ổn định, đặc biệt là những creator nhỏ lẻ, không đủ nguồn lực, kỹ năng kinh doanh hay nền tảng hậu thuẫn để phát triển lâu dài. Đằng sau những video triệu view là hàng giờ làm việc không tên, áp lực duy trì hình ảnh, rủi ro bị đánh cắp nội dung, và thu nhập bấp bênh vì phụ thuộc vào thuật toán nền tảng.
Creator Economy – một sân chơi mở nhưng không hề dễ chơi
Dù ai cũng có thể bắt đầu nhưng để sống được và sống tốt trong nền kinh tế người sáng tạo đòi hỏi nhiều hơn là khả năng “nói hay làm giỏi”. Creator hôm nay không chỉ là người sản xuất nội dung mà còn là người xây dựng thương hiệu, người điều hành doanh nghiệp và người kết nối hệ sinh thái. Họ phải học cách hiểu công nghệ, làm truyền thông, thương lượng hợp đồng, quản lý cộng đồng, thậm chí đọc hiểu pháp lý.
Ở một cấp độ khác, các nền tảng số – YouTube, TikTok, Instagram… cũng là những người hưởng lợi lớn trong cuộc chơi này. Họ sở hữu dữ liệu người dùng, nắm quyền kiểm soát thuật toán hiển thị và chi phối doanh thu quảng cáo. Mỗi creator chỉ là một mắt xích trong guồng máy mà người giữ công cụ lại là kẻ kiểm soát cuộc chơi.
Cơ hội cho startup sáng tạo: Liệu có phải giấc mơ triệu đô cho tất cả?
Câu chuyện các startup được sáng lập bởi creator gọi vốn thành công, mở rộng thị phần, đạt định giá triệu đô đang là niềm cảm hứng lớn. Nhưng để bước từ “creator” sang “founder” là một hành trình đầy chông gai. Không ít dự án thất bại do thiếu mô hình kinh doanh rõ ràng, phụ thuộc quá lớn vào cá nhân sáng lập hoặc không thể duy trì tăng trưởng khi mất đi sự quan tâm của công chúng.
Trong bối cảnh đó, mạng lưới hỗ trợ cho creator economy ở Việt Nam từ hệ thống đào tạo, đầu tư thiên thần, tổ chức bảo vệ quyền lợi đến khung pháp lý cho nội dung số vẫn còn rất sơ khai. Đây là rào cản lớn cho việc phát triển một nền kinh tế người sáng tạo thực sự bền vững và có chiều sâu.
Tương lai nào cho nền kinh tế người sáng tạo tại Việt Nam?
Creator Economy không phải một trào lưu nhất thời mà đang trở thành một trụ cột mới của kinh tế số. Với dân số trẻ, mức độ sử dụng mạng xã hội cao và tinh thần khởi nghiệp mạnh mẽ, Việt Nam đang sở hữu nền tảng lý tưởng để bứt phá trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, để đi xa hơn, cần một hệ sinh thái minh bạch, bền vững và hỗ trợ toàn diện hơn cho người sáng tạo. Chính sách cần rõ ràng, hạ tầng công nghệ cần được cải thiện và hơn hết, sự công nhận creator như một nghề chuyên nghiệp, có giá trị kinh tế – văn hóa rõ ràng – là điều cần thiết.
Creator Economy: Không phải cuộc chơi may rủi mà là hành trình dài hạn
Từ YouTuber vô danh đến startup triệu đô không phải là một cú nhảy mà là hành trình nhiều năm tích lũy giá trị. Ai thực sự kiếm được tiền trong nền kinh tế sáng tạo không chỉ phụ thuộc vào lượt xem hay lượt thích mà còn ở khả năng chuyển đổi ảnh hưởng thành giá trị, xây dựng mô hình kinh doanh vững chắc và kiên định với định hướng dài hạn.
Với sự đồng hành từ cộng đồng, chính sách và doanh nghiệp công nghệ, Creator Economy ở Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành động lực tăng trưởng mới – một nền kinh tế của cá nhân nhưng có sức lan tỏa toàn xã hội.
Bình luận
0