Cơ hội cho tài sản mã hóa Việt Nam

Việc ban hành khung pháp lý đối với tài sản số không chỉ là nhu cầu cấp thiết về quản lý, mà còn mở ra cơ hội để Việt Nam từng bước đáp ứng chuẩn mực quốc tế.

Sẵn sàng khung pháp lý cho tài sản mã hóa

Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, là cột mốc mang tính chiến lược. Đây là lần đầu Việt Nam có một khung pháp lý điều chỉnh cụ thể các lĩnh vực như nền tảng số, dữ liệu số, công nghệ blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI) và tài sản số. Quốc hội thông qua nghị quyết về phát triển trung tâm tài chính, cho phép xây dựng các sàn giao dịch chuyên biệt, bao gồm cả sàn giao dịch tài sản mã hóa. Bộ Tài chính đang hoàn tất đề án thí điểm thị trường tài sản mã hóa. Theo đó, công nghệ blockchain được xác định là công nghệ trọng tâm của hạ tầng vận hành và giám sát giao dịch.

Việt Nam là một trong số ít quốc gia coi blockchain là hạ tầng số và có bước đi pháp lý cụ thể cho tài sản số. Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước) nhấn mạnh: “Việc ban hành khung pháp lý đối với tài sản số không chỉ là nhu cầu cấp thiết về quản lý, mà còn mở ra cơ hội để Việt Nam từng bước đáp ứng chuẩn mực quốc tế. Đây sẽ là bước đệm quan trọng để thị trường tài chính Việt Nam phát triển minh bạch, ổn định hơn”.

Chia sẻ thêm góc nhìn về triển vọng, ông Mai Huy Tuần, Tổng Giám đốc SSI Digital kỳ vọng: “Việc kết hợp sandbox và hành lang tài chính sẽ là nền tảng để bảo đảm rằng mỗi công nghệ được thử nghiệm đều có cơ hội tiến xa hơn, không chỉ ở phạm vi Việt Nam, mà còn trên thị trường khu vực và quốc tế”.

Theo công ty phân tích Chainalysis, dòng vốn từ thị trường blockchain vào Việt Nam giai đoạn 2023-2024 đạt hơn 105 tỷ USD với lợi nhuận gần 1,2 tỷ USD năm 2023. Báo cáo của Triple-A năm 2024 cho thấy, hơn 20% dân số Việt Nam sở hữu tiền số. Việt Nam nằm trong nhóm ba quốc gia đứng đầu về chỉ số chấp nhận crypto theo dữ liệu của công ty phân tích Chainalysis, với mức độ phổ cập cao gấp 3-4 lần so với trung bình toàn cầu.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Công ty 1Matrix cho rằng, việc thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa sẽ giúp Nhà nước thu được thuế từ thị trường khoảng 100 tỷ USD/năm đang chảy ở lĩnh vực tài sản mã hóa về Việt Nam. Bên cạnh đó, nhà đầu tư sẽ có thêm kênh tài chính để lựa chọn, doanh nghiệp cũng mở ra kênh huy động vốn mới.

Việc thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa sẽ giúp các giao dịch của người Việt bước ra khỏi “vùng xám”, mở rộng không gian phát triển; đồng thời giúp cơ quan quản lý có cơ sở kiểm soát và phòng chống rửa tiền.

Tiêu chí để trở thành “sàn giao dịch tài sản mã hóa”

Với tính chất giao dịch 24/7, có thể chuyển giao không giới hạn, không biên giới thông qua công nghệ blockchain, tuân thủ chặt chẽ các quy định và thông lệ quốc tế về chống rửa tiền, các sàn giao dịch tài sản mã hóa sẽ có tính chất khác với các sàn giao dịch chứng khoán.

Hiện trên thế giới có khoảng 19 triệu loại token đang được giao dịch. Việc lựa chọn loại token đưa lên sàn giao dịch tài sản mã hóa ở Việt Nam sẽ dựa trên nhiều tiêu chí. Ông Phan Đức Trung cho rằng ở giai đoạn đầu Việt Nam chỉ nên thí điểm khoảng 50-100 loại token và chủ yếu là các đồng token có vốn hóa lớn như BTC, ETH… “Chúng ta nên có quy định để kiểm soát nhưng cần tạo ra dòng chảy thông suốt nhằm bảo đảm quản lý mà vẫn thúc đẩy đổi mới sáng tạo”, ông Trung thẳng thắn.

Dự thảo Nghị quyết về thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa được Bộ Tài chính trình Chính phủ có điểm đáng lưu ý: Công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số phải có quy mô vốn tối thiểu từ 7.000-10.000 tỷ đồng. Trong đó, 35% vốn phải do ít nhất hai tổ chức là ngân hàng, công ty chứng khoán, quản lý quỹ, bảo hiểm hoặc doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ nắm giữ. 65% còn lại thuộc về các tổ chức, không phải cá nhân.

Theo ông Tô Trần Hòa, đề xuất này có cơ sở khi đặt sàn giao dịch tài sản mã hóa trong vai trò tương đương với một Sở Giao dịch chứng khoán, một công ty lưu ký và một công ty chứng khoán cộng lại. Ông Hòa cho biết, công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số dự kiến hoạt động trong nhiều lĩnh vực gồm mở thị trường giao dịch, thanh toán, lưu ký tài sản... Tài sản số là loại tài sản nhiều rủi ro, cho nên doanh nghiệp cần có đầy đủ nguồn lực để bù đắp thiệt hại, hoàn trả cho nhà đầu tư khi có biến động.

Tính đến giữa năm 2025, thị trường tài sản mã hóa toàn cầu tiến sát mốc 4.000 tỷ USD. Nhiều quốc gia như Singapore, Trung Quốc, các nước châu Âu... đang thí điểm phát hành tiền kỹ thuật số quốc gia. Tại Nhật Bản, cơ quan Dịch vụ Tài chính sẽ phê duyệt việc phát hành stablecoin đầu tiên có mệnh giá bằng đồng yên sớm nhất vào mùa thu này, mục tiêu là sử dụng cho chuyển tiền quốc tế và nhiều ứng dụng khác. Các quốc gia đều có quyết tâm kiểm soát dòng giá trị mới trên không gian số. Tuy nhiên, chưa có quốc gia nào có bộ luật hoàn chỉnh để quản lý tài sản mã hóa.

Chính phủ sắp ban hành Dự thảo thí điểm Sàn giao dịch tài sản số được kỳ vọng tạo cú huých cho thị trường tài chính Việt Nam, giúp Việt Nam sánh vai với các nền tài chính phát triển, tạo bước đột phá cho công nghệ blockchain và tài sản mã hóa. Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên số với tư thế chủ động. Đó là hướng đi hiệu quả, giúp Nhà nước có thể cân bằng giữa quản lý và kiến tạo.