Nhật Bản cân nhắc ứng dụng AI để đối phó với khủng hoảng thiếu hụt lao động

AI – lời giải công nghệ cho bài toán nhân lực y tế

Trước tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng đội ngũ nhân viên y tế do dân số già hóa, nhiều bệnh viện và tổ chức y tế tại Nhật Bản đang đẩy mạnh nghiên cứu, thử nghiệm và triển khai ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong chăm sóc sức khỏe. Nổi bật trong số này là các AI agent – “tác nhân AI” có khả năng hỗ trợ tự động một loạt hoạt động như đặt lịch khám, theo dõi sau điều trị, nhắc uống thuốc và phỏng vấn bệnh nhân trước khi thăm khám.

Ông Munjal Shah – CEO của một công ty công nghệ tại Mỹ chuyên phát triển AI trong y tế – cho biết khoảng 2,5 triệu bệnh nhân trên toàn cầu đang sử dụng AI agent để hỗ trợ điều trị. Trong chuyến thăm Nhật Bản gần đây, ông bày tỏ mong muốn khởi nghiệp tại quốc gia này trong năm 2025 để trực tiếp góp phần giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân sự trong ngành y.

“Chúng tôi tin rằng AI agent có thể đáp ứng yêu cầu chăm sóc y tế ngày càng tăng ở Nhật Bản – nơi có tỷ lệ người trên 65 tuổi thuộc hàng cao nhất thế giới. Với khả năng trò chuyện, lắng nghe và phản hồi thông minh, AI sẽ đóng vai trò như một trợ lý y tế đáng tin cậy”, ông Shah chia sẻ trên Đài NHK.

Nhật Bản chủ động chuyển đổi số y tế

Tại các cơ sở y tế Nhật Bản, AI và các công nghệ số đang được tích cực tích hợp vào quy trình khám – chữa bệnh. Các bệnh án điện tử được liên kết với thiết bị y tế như máy đo huyết áp, nhiệt kế… giúp tăng hiệu quả quản lý dữ liệu và hỗ trợ bác sĩ ra quyết định.

Bên cạnh đó, AI còn được sử dụng để cung cấp thông tin y khoa cho bệnh nhân trong lúc đối thoại – một hình thức giao tiếp được đánh giá cao về khả năng hỗ trợ tâm lý và cá nhân hóa quá trình điều trị.

Bà Sato Izumi – Trưởng khoa Điều dưỡng Bệnh viện Đa khoa Saitama – cho biết: “Chúng tôi đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng trong thập kỷ tới. Vì vậy, việc xây dựng một hệ thống số hóa, vừa đảm bảo hiệu quả vừa ổn định tài chính là điều bắt buộc”.

Khủng hoảng dân số kéo theo khủng hoảng lao động

Theo Bộ Nội vụ Nhật Bản, tỷ lệ người từ 65 tuổi trở lên tại quốc gia này đã lên tới 29,3% – cao nhất trong nhóm các nền kinh tế phát triển. Trong khi đó, tỷ lệ sinh năm 2024 tiếp tục chạm mức thấp kỷ lục: 1,15 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với ngưỡng 2,1 con để duy trì dân số ổn định.

Sự mất cân đối nghiêm trọng trong cơ cấu dân số đã kéo theo khủng hoảng nhân lực, đặc biệt trong các ngành đặc thù như y tế, điều dưỡng – nơi yêu cầu cao về số lượng và chất lượng lao động.

AI không thay thế con người, mà là công cụ hỗ trợ đắc lực

Dù AI không thể thay thế hoàn toàn vai trò của đội ngũ bác sĩ, y tá, nhưng các chuyên gia cho rằng nếu được khai thác đúng hướng, AI có thể giúp giảm tải công việc, phát hiện sớm rủi ro cho người cao tuổi và nâng cao chất lượng chăm sóc y tế.

Với mục tiêu tận dụng lợi thế công nghệ để ứng phó bài toán già hóa dân số và thiếu hụt nhân lực, Nhật Bản được đánh giá là một trong những quốc gia tiên phong về ứng dụng AI trong hệ thống y tế công cộng.