Việt Nam chuẩn bị luật hóa, lập sàn giao dịch số
Theo thống kê từ nhiều tổ chức quốc tế, khối lượng tài sản mã hóa chảy vào Việt Nam ước tính khoảng 100 - 120 tỷ USD, với khoảng 20 triệu người Việt đang sở hữu tiền ảo. Trước quy mô lớn và nhiều rủi ro, Chính phủ đang thúc đẩy việc luật hóa tài sản mã hóa và thí điểm lập sàn giao dịch chính thức nhằm bảo vệ nhà đầu tư, chống thất thu thuế và mở ra kênh huy động vốn mới.
Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa. Theo đó, công ty vận hành sàn giao dịch phải có vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Trong đó, ít nhất 35% vốn do hai tổ chức trở lên nắm giữ bao gồm: ngân hàng, công ty chứng khoán, bảo hiểm, quản lý quỹ hoặc doanh nghiệp công nghệ; 65% còn lại chỉ được sở hữu bởi tổ chức, không cho cá nhân tham gia.
Bà Đoàn Mai Hạnh - Giám đốc cao cấp Kinh doanh và Tự doanh thị trường tài chính của TCBS đánh giá, đây là cơ hội lớn cho các ngân hàng, công ty chứng khoán, bảo hiểm và công nghệ. Ngân hàng được kỳ vọng đóng vai trò chủ lực nhờ tiềm lực tài chính mạnh, năng lực quản trị rủi ro và kinh nghiệm tuân thủ các chuẩn mực KYC, AML…
Với quy mô thị trường tiền số lên tới hàng trăm tỷ USD, yêu cầu vốn điều lệ 10.000 tỷ đồng với đơn vị vận hành sàn là hợp lý. Tuy nhiên, phần lớn công ty chứng khoán hiện chỉ có vốn điều lệ hơn 1.000 tỷ đồng, khiến việc tham gia góp vốn, quản trị vốn tại công ty quy mô lớn là thách thức không nhỏ.
Thực tế, mỗi ngân hàng thuộc nhóm Big4 đang quản lý từ 1,5 - 2 triệu tỷ đồng tiền gửi, vốn điều lệ dao động 52.000 - 83.000 tỷ đồng (tính đến cuối quý I/2025). Do đó, ngân hàng và công ty chứng khoán vẫn là ứng viên tiềm năng nhất để tham gia vận hành sàn giao dịch tài sản số - nơi không chỉ cần vốn và công nghệ, mà còn đòi hỏi khả năng sinh lời thực sự.
Ngân hàng nào sẽ tham gia sân chơi này ?
Hiện rất nhiều công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ bày tỏ sự quan tâm đến việc thí điểm sàn giao dịch tài sản số tại Việt Nam và bày tỏ sẵn sàng tham gia công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số.
Ông Mai Huy Tuần, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Công nghệ số SSI cho biết, dù hành lang pháp lý chính thức chưa có, song Công ty đã chuẩn bị 200 nhân sự chuyên biệt, chuẩn bị các hạ tầng, phần mềm, kết nối và học tập với đối tác nước ngoài, đơn vị lưu ký… để sẵn sàng tham gia thị trường khi khung pháp lý hoàn thiện.
Tương tự, bà Đoàn Mai Hạnh cũng cho hay, với kinh nghiệm triển khai công nghệ blockchain từ năm 2022, một khi pháp lý hoàn thiện, TCBS “sẽ đi rất nhanh trong mảng kinh doanh này”.
Theo đại diện TCBS, Công ty đang tập trung vào công tác đào tạo, phát triển cộng đồng nhà đầu tư, đồng thời cũng có sự chuẩn bị kỹ càng về bảo mật.
Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên của Techcombank năm nay, ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Techcombank cũng khẳng định: “Với các cơ hội mở ra và nếu luật pháp cho phép, Techcombank đương nhiên muốn tham gia và đóng góp vào việc phát triển, sở hữu các nền tảng công nghệ này”, ông Hồ Hùng Anh khẳng định.
Trước đó, một ngân hàng TMCP khác là VPBank cũng không phủ nhận ý định tham gia thị trường này. Ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank cho hay, đây là lĩnh vực vô cùng mới mẻ và nhiều rủi ro. Tuy nhiên, dù muốn hay không, các tổ chức tài chính không thể đứng ngoài cuộc.
“VPBank sẵn sàng tham gia và đang trong quá trình đánh giá, phân tích, tiếp xúc với các đối tác trong khi chờ cơ quan thẩm quyền phê duyệt đề án thí điểm”, ông Vinh cho biết.
Ngược lại, các ngân hàng TMCP có vốn nhà nước lại không mặn mà với việc tham gia vận hành sàn giao dịch tài sản số. Ông Lê Ngọc Lâm, Tổng giám đốc BIDV cho rằng, sàn giao dịch tài sản số sẽ dành cho khối các doanh nghiệp tư nhân. BIDV không có kế hoạch hay chủ trương thành lập loại hình sàn giao dịch này. Bên canh đó, ông nhận định, một sàn giao dịch tài sản số sẽ yêu cầu vốn và năng lực kỹ thuật rất lớn. BIDV chỉ tham gia trong xây dựng cơ chế, chính sách và đóng vai trò như là một ngân hàng thanh toán trên thị trường này.
Theo ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), cơ quan quản lý không có ý định “ưu tiên” cho bất kỳ loại hình doanh nghiệp nào trong 5 loại hình tổ chức (ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty bảo hiểm, công ty công nghệ). Sở dĩ dự thảo quy định 5 loại hình tổ chức này vì công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số đòi hỏi những nền tảng cơ bản mà 5 nhóm doanh nghiệp trên đang có sẵn, giúp sàn tài sản số có thể vận hành ngay, không cần chờ thử nghiệm.
Lợi nhuận ngân hàng năm 2024 tăng trưởng tích cực, đặc biệt nhóm Big4 đều vượt mốc 1 tỷ USD, ghi nhận tổng lãi gần 5 tỷ USD. Trong khi đó, khối tư nhân có sự phân hóa rõ nét, vẫn xuất hiện ngân hàng báo lỗ.