"Liệu em có nên học báo chí không, khi AI giờ đây có thể viết bài còn nhanh và hay hơn con người?" – câu hỏi bất ngờ của một học sinh tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp 2025 khiến nhiều chuyên gia giáo dục giật mình. Không phải vì khó trả lời, mà bởi nó phản ánh rõ nỗi băn khoăn của nhiều bạn trẻ đang đứng trước ngưỡng cửa chọn nghề: Nghề báo còn chỗ đứng trong kỷ nguyên AI?
Không chỉ riêng ngành báo chí, trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những thay đổi lớn trong hầu hết các lĩnh vực. Nhưng thay vì lo sợ bị thay thế, báo chí cần thích nghi – bắt đầu từ việc thay đổi cách đào tạo.
Nếu trước đây, việc học báo chí thường gắn với luyện kỹ năng, thực hành nghề để ra trường đi làm, thì hiện nay, điều quan trọng hơn cả là rèn luyện tư duy và bản lĩnh. Khi AI có thể tạo một bản tin chỉ trong 30 giây, điều làm nên sự khác biệt của con người là khả năng đặt câu hỏi, phân tích dữ kiện, thấu hiểu ngữ cảnh và truyền tải cảm xúc.
Theo PGS.TS Đặng Thị Thu Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học KHXH&NV (ĐHQGHN), thách thức lớn nhất trong giáo dục báo chí không nằm ở công nghệ mà ở khả năng thích ứng của người học. Nghề báo chưa bao giờ là một công việc lặp lại. Càng trong thời đại số, càng cần những người làm báo có tư duy độc lập, phản biện sắc bén và nền tảng đạo đức vững vàng.
Sinh viên báo chí hôm nay không chỉ học cách đưa tin mà cần hiểu cách thông tin vận hành, bị bóp méo hay thao túng ra sao. Viết đúng, viết hay là chưa đủ – người học cần được trang bị khả năng tự vệ trước những “bẫy” thông tin, biết phân tích dữ liệu, kiểm chứng sự thật và định hướng dư luận bằng chính những sản phẩm báo chí mang tính khai mở.
Giống như người đi rừng cần vừa biết dùng dao, đọc bản đồ và sử dụng định vị GPS, sinh viên báo chí hôm nay cần thành thạo công nghệ, hiểu được địa hình thông tin và giữ vững nguyên tắc nghề nghiệp. Chương trình đào tạo cần tích hợp cả kỹ năng sử dụng AI, phân tích dữ liệu, công nghệ thực tế ảo…, nhưng quan trọng không kém là rèn luyện tư duy phản biện, nhân văn và bản lĩnh cá nhân.
Với những thí sinh đang cân nhắc chọn ngành học, câu hỏi không phải là “nghề báo còn tồn tại không?”, mà là “mình có sẵn sàng để bước vào nghề với tâm thế mới hay không?”. Công nghệ có thể thay thế được tốc độ, kỹ thuật, nhưng không thể thay thế được trái tim nhân văn, sự chính trực và trách nhiệm xã hội – những điều làm nên một nhà báo chân chính.
Xã hội không cần thêm những “nhà báo robot”, mà cần những người làm báo biết mình đang viết vì ai, viết để làm gì.
Bình luận (0)
Trong kỷ nguyên số, khi AI và mạng xã hội thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin, báo chí Quân đội vẫn giữ được bản sắc riêng. Không chỉ chuyển mình trên nền tảng số, báo in – tưởng chừng đã cũ – vẫn là nhịp cầu tin cậy kết nối với Gen Z trong môi trường công nghệ bị giới hạn như quân ngũ.
