Trong vài năm trở lại đây, chuyển đổi số đã và đang trở thành một trụ cột trong chiến lược phát triển dài hạn của nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt sau cú hích từ đại dịch COVID-19 khiến nhu cầu đổi mới mô hình hoạt động trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Theo thống kê từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến cuối năm 2024, hơn 401.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) đã ứng dụng ít nhất một nền tảng số trong hoạt động kinh doanh. Con số này vượt xa kỳ vọng của Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021–2025, cho thấy xu hướng số hóa đang lan rộng mạnh mẽ trong cộng đồng doanh nghiệp.
Đáng chú ý, khảo sát do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam phối hợp thực hiện cũng chỉ ra rằng hơn 80% lãnh đạo doanh nghiệp bày tỏ mong muốn đẩy mạnh chuyển đổi số, trong khi có đến 65% đơn vị sẵn sàng đầu tư ngân sách đáng kể cho hoạt động này. Đây là những tín hiệu tích cực phản ánh sự chuyển dịch tư duy trong cộng đồng doanh nghiệp từ chỗ “nghe ngóng” sang hành động thực chất, cho thấy vai trò ngày càng rõ nét của công nghệ số trong tăng cường năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường.
Chính phủ cũng đóng vai trò tích cực trong việc thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số thông qua các chính sách và chương trình hỗ trợ. Theo định hướng đến năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu 100% doanh nghiệp trên toàn quốc được tiếp cận chuyển đổi số, với tổng số doanh nghiệp hoạt động ước đạt 1,5 triệu, đóng góp khoảng 55% vào GDP quốc gia. Sự vào cuộc đồng bộ từ cơ quan quản lý và nỗ lực nội tại của khu vực tư nhân đang góp phần hình thành hệ sinh thái số ngày càng hoàn thiện.
Dù tốc độ chuyển đổi số đang diễn ra nhanh chóng, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp không ít khó khăn trên hành trình này. Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp cùng Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) ghi nhận rằng có đến 60,1% doanh nghiệp lo ngại về chi phí đầu tư công nghệ ban đầu. Trong khi đó, 52,3% đơn vị cho biết họ thiếu hụt nhân sự có chuyên môn để vận hành các giải pháp công nghệ, dẫn đến việc ứng dụng số còn manh mún và thiếu chiều sâu. Đặc biệt, với các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn hạn chế về tài chính và nguồn lực, chuyển đổi số đôi khi trở thành gánh nặng hơn là cơ hội nếu không được định hướng và hỗ trợ đúng cách.
Bên cạnh yếu tố con người và chi phí, an toàn thông tin cũng là một mối lo ngại không nhỏ. Trong 6 tháng đầu năm 2024, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao đã ghi nhận hơn 211.000 cảnh báo tấn công mạng và xử lý hàng chục sự cố nghiêm trọng có khả năng gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp. Nhiều đơn vị vẫn chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của bảo mật dữ liệu trong môi trường số, trong khi hạ tầng an ninh mạng lại chưa được đầu tư bài bản, khiến nguy cơ bị tấn công hoặc rò rỉ thông tin ngày càng cao.
Ngoài ra, quá trình chuyển đổi số tại một số doanh nghiệp đang bị phụ thuộc vào các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ mà thiếu chiến lược dài hạn. Việc ứng dụng công nghệ chủ yếu chạy theo xu hướng, không gắn liền với mục tiêu kinh doanh cụ thể, dẫn đến hiệu quả thấp và khó duy trì bền vững. Điều này cho thấy chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là việc thay đổi công nghệ mà còn là cuộc “lột xác” toàn diện về mô hình tổ chức, văn hóa doanh nghiệp và cách thức vận hành.
Để quá trình chuyển đổi số thực sự trở thành bệ phóng cho doanh nghiệp phát triển dài hạn, cần có cách tiếp cận bài bản và phù hợp với đặc thù từng ngành nghề. Việc nâng cao năng lực nhân sự, đặc biệt là đội ngũ công nghệ thông tin nội bộ, đóng vai trò sống còn. Các doanh nghiệp cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào đào tạo kỹ năng số, xây dựng văn hóa học hỏi liên tục và sẵn sàng thích nghi với sự thay đổi.
Song song với đó, bảo mật thông tin cần được xem là ưu tiên hàng đầu. Việc chủ động đánh giá rủi ro, xây dựng phương án phòng vệ toàn diện và ứng dụng các giải pháp an ninh mạng hiện đại sẽ giúp doanh nghiệp củng cố niềm tin từ khách hàng và đối tác. Cùng với đó, tận dụng hiệu quả các chương trình hỗ trợ từ chính phủ và hợp tác công - tư trong việc tiếp cận công nghệ sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, giảm rủi ro và đẩy nhanh tiến độ triển khai chuyển đổi số.
Trong giai đoạn tiếp theo, chuyển đổi số được kỳ vọng không chỉ là giải pháp ứng phó ngắn hạn mà còn là chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt Nam. Quá trình này cần đặt trong mối tương quan với năng lực tài chính, mục tiêu kinh doanh và khả năng thích ứng với rủi ro vĩ mô. Với những bước đi đúng đắn, cộng đồng doanh nghiệp Việt có thể tận dụng tối đa lợi thế của công nghệ để tạo ra giá trị gia tăng, nâng cao năng suất và đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng quốc gia theo hướng số hóa và bền vững hơn trong thập kỷ tới.
Bình luận (0)
Năm 2025, kinh tế số Việt Nam dự kiến đạt 45 tỷ USD, chiếm khoảng 20% GDP. Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng là những thách thức về hạ tầng, nhân lực và khoảng cách số giữa các vùng miền cần được giải quyết để đảm bảo tăng trưởng bền vững.
