AI – Vũ khí chiến lược mới trong cuộc đua giành thị phần ngân hàng

Từ đầu năm 2024, các ngân hàng lớn như Techcombank, VPBank, MB, BIDV, VietinBank… đã đẩy mạnh đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI), biến công nghệ này thành “vũ khí mềm” trong cuộc đua lặng lẽ nhưng đầy gay gắt giành khách hàng và mở rộng thị phần.

Theo thống kê từ ngành, nếu năm 2021 tổng đầu tư công nghệ của toàn hệ thống ngân hàng dừng ở mức 20.000 tỷ đồng, thì đến năm 2024, con số này đã vọt lên hơn 32.000 tỷ đồng – phần lớn dành cho các công nghệ lõi như AI, học máy, sinh trắc học và dữ liệu lớn (Big Data).

Từ định danh đến chiến lược đầu tư

AI đang len sâu vào từng “ngóc ngách” vận hành ngân hàng – từ định danh, xác thực giao dịch, chatbot, phê duyệt tín dụng, cho đến phân tích xu hướng thị trường và dự báo kinh tế. Với khả năng xử lý dữ liệu khổng lồ, học hỏi theo thời gian và đưa ra khuyến nghị chiến lược, AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn đang định hình lại cách các ngân hàng hoạch định tương lai.

Ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Techcombank, nhấn mạnh tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025: “Techcombank sẽ áp dụng AI toàn diện trong toàn bộ quy trình vận hành nhằm tối ưu năng suất, nâng cao chất lượng dịch vụ và quản trị rủi ro một cách chủ động”.

Techcombank hiện đặt mục tiêu trở thành ngân hàng ứng dụng AI toàn diện đầu tiên tại Việt Nam, với nền tảng AI tạo sinh (GenAI) thuộc nhóm hiện đại nhất khu vực, dự kiến hoàn thiện vào giữa năm 2026.

Không đứng ngoài cuộc, VietinBank đang phát triển “Genie” – trợ lý ảo nội bộ sử dụng AI, được huấn luyện từ hơn 2.000 văn bản và chính sách. Chỉ trong 2 tháng đầu hoạt động, Genie đã xử lý hơn 350.000 câu hỏi, tiết kiệm 95% thời gian truy xuất thông tin cho nhân viên. Bên cạnh đó là hệ thống giải ngân online VietinBank eFAST với giá trị giao dịch lên tới 270.000 tỷ đồng.

Fintech cũng vào cuộc

Không chỉ các ngân hàng truyền thống, các nền tảng tài chính số như ZaloPay cũng đang “chạy đua” AI. Ông Andy Trần, CFO ZaloPay cho biết, hệ thống AI hiện nay của họ hỗ trợ hơn 7 triệu người dùng trong chấm điểm tín dụng, cải thiện trải nghiệm và tăng khả năng tiếp cận tài chính. Đặc biệt, GenAI còn được tích hợp vào các chiến dịch marketing giúp tăng cường tương tác khách hàng.

Rủi ro công nghệ trong sân chơi dữ liệu

Tuy nhiên, bên cạnh những hứa hẹn, AI cũng đặt ra không ít thách thức – đặc biệt là trong lĩnh vực ngân hàng, nơi bảo mật dữ liệu là “mạch sống”.

Bà Phan Thị Thanh Ngọc, Phó Giám đốc Khối Tư vấn AI – VNPT AI, cảnh báo: “Không phải mô hình GenAI nào cũng phù hợp với hành vi và văn hóa người dùng Việt Nam. Việc bản địa hóa là điều kiện tiên quyết nếu muốn tối ưu hóa hiệu quả”.

Theo bà Ngọc, các ngân hàng nên chọn hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ Việt để kiểm soát dữ liệu tốt hơn và đảm bảo tính linh hoạt trong triển khai.

Ông Nguyễn Lê Thành, Tổng giám đốc GreenNode, cho rằng: “AI không chỉ là công cụ mở rộng quy mô mà còn là chìa khóa nâng cao trải nghiệm khách hàng. Nhưng để đi xa, ngân hàng cần đầu tư cả vào hệ sinh thái bảo mật và năng lực tuân thủ dữ liệu”.

Ông Hà Quang Thái, Giám đốc tư vấn AI – FPT Digital, bổ sung: “Sai lầm lớn nhất là nghĩ rằng chỉ cần công nghệ là đủ. AI hiệu quả đòi hỏi dữ liệu mạnh, chiến lược dài hạn và nhân sự có tư duy vận hành mới”.

Trong cuộc đua mới của ngành tài chính – ngân hàng, trí tuệ nhân tạo đang dần thay thế những lợi thế truyền thống để trở thành yếu tố quyết định. AI không chỉ giúp tăng trưởng mà còn là cơ hội để tái thiết hệ sinh thái ngân hàng theo hướng thông minh, bền vững và nhân văn hơn. Tuy nhiên, AI chỉ phát huy sức mạnh khi ngân hàng kiểm soát được rủi ro và thực sự hiểu khách hàng từ bên trong dữ liệu.