“Cơn lốc” phòng vệ thương mại từ Mỹ và EU gây áp lực kép
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong tháng 5/2025, xuất khẩu sắt thép của Việt Nam đạt khoảng 600 triệu USD, giảm 15% so với tháng trước. Lũy kế 5 tháng đầu năm, tổng giá trị xuất khẩu chỉ đạt 3,09 tỷ USD, giảm 23,5% so với cùng kỳ năm 2024.
Riêng thị trường Mỹ, xuất khẩu trong tháng 5 chỉ đạt 67,6 triệu USD, giảm tới 32%. Tính chung 5 tháng đầu năm, xuất khẩu sang Mỹ đạt 308,4 triệu USD, sụt giảm gần 50% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chính đến từ việc Mỹ chính thức tăng thuế nhập khẩu với sản phẩm thép và nhôm từ 25% lên 50%, bắt đầu áp dụng từ ngày 4/6/2025 theo tuyên bố của chính quyền Tổng thống Joe Biden.
Cùng với đó, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã mở cuộc điều tra chống bán phá giá với mặt hàng tôn mạ từ Việt Nam từ tháng 9/2024. Kết quả sơ bộ công bố tháng 4/2025 cho thấy Hoa Sen bị áp thuế 59%, Hòa Phát và Nam Kim là 49,42%, Tôn Đông Á 39,84% và một số doanh nghiệp khác lên tới 88,12%. Dự kiến kết luận cuối cùng sẽ được DOC công bố vào ngày 18/8/2025 và quyết định chính thức có thể có hiệu lực từ tháng 10.
Ảnh tư liệu
Không chỉ Mỹ, EU cũng đang đẩy mạnh điều tra chống lẩn tránh thuế đối với thép cán nóng (HRC) và tôn mạ nhập khẩu từ Việt Nam. Quá trình rà soát sơ bộ bắt đầu từ quý I/2025 và có thể dẫn đến các biện pháp hạn chế thương mại mới trong nửa cuối năm nay.
Doanh nghiệp xoay trục thị trường: Quý I/2025, nội địa là điểm tựa sống còn
Trước áp lực thuế quan và xuất khẩu suy giảm, từ cuối năm 2024 đến nay, nhiều doanh nghiệp thép đã điều chỉnh chiến lược, chuyển hướng sang thị trường nội địa để giữ sản lượng và duy trì dòng tiền.
Trong quý I/2025, Hoa Sen Group ghi nhận tiêu thụ nội địa chiếm 41% tổng sản lượng, giúp bù đắp khoảng 38% mức sụt giảm từ xuất khẩu. Hòa Phát tăng cường cung ứng thép xây dựng và thép cuộn cán nóng (HRC) cho các dự án hạ tầng, đặc biệt là đầu tư công. Nam Kim cũng điều chỉnh mục tiêu kinh doanh, ưu tiên sản lượng cho thị trường nội địa và khu vực ASEAN.
Đồng thời, nhiều doanh nghiệp đã đẩy mạnh tìm kiếm thị trường thay thế như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Đông và các quốc gia ASEAN khác nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ – nơi đang siết chặt hàng rào thương mại.
Thử thách sinh tồn có thể là bước ngoặt cơ cấu ngành thép
Ngành thép Việt Nam đang bước qua một giai đoạn đầy biến động với rủi ro thương mại toàn cầu ngày càng cao. Tuy nhiên, chính những khó khăn hiện tại cũng đang buộc doanh nghiệp trong ngành tái cấu trúc chiến lược: giảm lệ thuộc vào một vài thị trường lớn, nâng cao năng lực sản xuất nội địa, minh bạch hóa chuỗi cung ứng và tăng cường ứng phó pháp lý với các vụ kiện phòng vệ thương mại.
Nếu vượt qua được giai đoạn này, ngành thép Việt có thể thiết lập một nền tảng bền vững hơn, không chỉ trong xuất khẩu mà còn ở sự tự chủ thị trường nội địa và khả năng cạnh tranh toàn cầu.
Bình luận
0