Hàng giả ngập sàn thương mại điện tử
Thị trường đang trong giai đoạn “nóng” về kiểm soát, nhưng đáng báo động là hàng giả, hàng nhái vẫn đang “lộng hành” trên nhiều sàn thương mại điện tử (TMĐT) hàng đầu như Shopee, TikTok Shop và Lazada. Hoạt động mua bán sản phẩm kém chất lượng, vi phạm sở hữu trí tuệ diễn ra công khai, thách thức mọi nỗ lực kiểm tra của cơ quan chức năng và những cam kết siết chặt quản lý từ chính các nền tảng này.
Chỉ với vài thao tác đơn giản, gõ các từ khóa như “đồng hồ Rolex”, “túi LV”, “giày Gucci” hay “dép Adidas” trên Shopee, người tiêu dùng sẽ ngay lập tức bị choáng ngợp bởi hàng loạt sản phẩm 'nhái' với mức giá rẻ bất ngờ - chỉ từ vài trăm nghìn đồng, thậm chí có những món chỉ vài chục nghìn cũng có thể sở hữu.
Đáng nói, hàng “nhái” được bày bán công khai trên Shopee với ảnh “lung linh” và mô tả “xịn sò”, như thể là hàng thật. Trong khi hàng chính hãng giá vài triệu đến hàng trăm triệu, “bản sao” chỉ rẻ hơn hàng trăm lần, thậm chí chỉ vài chục nghìn đồng.
Để “lách luật” và tránh kiểm duyệt, các chủ shop trên sàn TMĐT thường dùng chiêu viết tắt hoặc xuyên tạc tên thương hiệu (ví dụ: “LV”, “Dì O”). Cách này giúp người mua nhận diện nhưng lại gây bất cập cho thuật toán tự động phát hiện vi phạm của sàn.
Nhiều shop dùng ảnh sản phẩm chính hãng và logo (dù không ghi tên thương hiệu trong mô tả) để thu hút khách. Việc giao hàng qua bên thứ ba càng gây khó khăn kiểm tra vì hàng đóng gói kỹ, nhãn hiệu chỉ lộ ra khi đến tay người nhận.
Việc giao hàng qua bên thứ ba, nhãn hiệu chỉ hiện khi hàng đến tay, gây khó khăn cho người nhận.
Người tiêu dùng, nhất là giới trẻ và thu nhập trung bình, dễ bị thu hút bởi giá rẻ, đánh giá ảo và hình ảnh “lung linh” của hàng giả. Chị Hương Thảo (23 tuổi, Hà Nội) là một ví dụ: “Biết là hàng nhái nhưng giá rẻ, nhìn giống thật nên mua dùng thử. Nhưng sản phẩm có mùi hóa chất nặng, đế giày bong sau 2 lần đi”.
Khi mua online, người tiêu dùng khó kiểm soát nguồn gốc, chất lượng sản phẩm nếu thiếu kiến thức hay cảnh báo từ sàn. Cơ chế xử lý hiện tại chủ yếu dựa vào phản ánh sau khi người mua đã nhận hàng, khi giao dịch đã xảy ra.
Khắc phục “lỗ hổng” quản lý
Dưới áp lực dư luận và quản lý, nhiều sàn TMĐT đã triển khai các biện pháp kỹ thuật để phát hiện, gỡ bỏ sản phẩm vi phạm. Hệ thống kiểm duyệt và cảnh báo tự động được áp dụng, đặc biệt cho hàng giả mạo, vi phạm nhãn hiệu.
Dù có công cụ kỹ thuật, hàng giả, hàng nhái vẫn “núp bóng” trên sàn TMĐT. Phần lớn vi phạm chỉ bị phát hiện khi có phản ánh hoặc cơ quan vào cuộc. Nhiều nhà bán hàng còn thay đổi tên shop, lập shop mới, hoặc dùng tài khoản ẩn danh để tiếp tục bán hàng tồn.
Luật sư Lê Hồng Hiển cho rằng cần số hóa quy trình kiểm tra, xử lý vi phạm và tăng cường giám sát xã hội. Ông nhấn mạnh mọi thông tin phải minh bạch. Đặc biệt, ông khẳng định: “Sàn TMĐT và đơn vị vận chuyển không thể là “người trung gian vô tội”. Nếu tiếp tay hàng giả, họ phải chịu trách nhiệm với chế tài nghiêm khắc hơn”.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn (TGS) kêu gọi “chiến lược đồng bộ và cải cách thực chất” chống hàng giả trên TMĐT và logistics. Ông chỉ ra Nghị định 52/2013/NĐ-CP lỗi thời, thiếu chế tài cụ thể cho sàn và đơn vị vận chuyển tiếp tay. Dù luật mới (hiệu lực 1/7/2024) có bổ sung trách nhiệm cho nền tảng, ông nhấn mạnh cần cơ chế hậu kiểm và chế tài đủ mạnh.
Luật sư Tuấn cũng chỉ ra “điểm mù” ở đơn vị logistics xuyên biên giới và đề xuất hệ thống dữ liệu liên thông giữa các cơ quan quản lý để tăng truy xuất nguồn gốc. Ông khẳng định doanh nghiệp cần có trách nhiệm chứng minh nguồn gốc, công khai thông tin và sẽ bị xử lý nghiêm nếu tiếp tay hoặc bao che hàng giả.
Bình luận
0