Tham gia Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam: Miếng bánh không dễ nhằn với các nhà băng

Tự do hơn, nhưng phải được giám sát chặt chẽ

Dự thảo Nghị định quy định về cấp phép thành lập và hoạt động ngân hàng, quản lý ngoại hối, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam (Trung tâm) quy định, để thành lập ngân hàng thương mại trong Trung tâm, ngân hàng 100% vốn trong nước phải có tổng tài sản tối thiểu là 100.000 tỷ đồng; ngân hàng 100% vốn nước ngoài phải đạt ít nhất 10 tỷ USD; còn chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải sở hữu tổng tài sản tối thiểu 20 tỷ USD...

Ngoài ra, các ngân hàng muốn lập ngân hàng con tại Trung tâm phải kinh doanh có lãi 3 năm liền trước năm đề nghị; nợ xấu không vượt quá 3%; tuân thủ các tỷ lệ an toàn, có hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả; chủ sở hữu phải có văn bản cam kết về việc Đề án thành lập, phương án kinh doanh khả thi, bảo đảm không gây ảnh hưởng đến sự an toàn, ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng…

Chiểu theo điều kiện của NHNN, rất nhiều ngân hàng lớn tại Việt Nam (kể cả ngân hàng thương mại quốc doanh và ngân hàng thương mại cổ phần) có thể tham gia sân chơi Trung tâm.

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, Trung tâm là thị trường tự do, mở ra nhiều cơ hội kinh doanh cho các ngân hàng. Tuy nhiên, đây là sự tự do có kiểm soát. Ví dụ, để chuyển tiền ra nước ngoài, giao dịch từ 1.000 USD trở lên phải báo cáo.

Để ngăn chặn dòng vốn từ phần còn lại của Việt Nam chảy vào Trung tâm rồi chuyển ra nước ngoài, dự thảo quy định không cho phép thành viên Trung tâm huy động vốn từ các tổ chức, cá nhân không phải là thành viên Trung tâm trên lãnh thổ Việt Nam.

PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh cho rằng, quy định này là rất cần thiết để ngăn chảy máu dòng vốn, đảm bảo an ninh tiền tệ.

Mặc dù điều kiện để tham gia Trung tâm không quá khó khăn với các ngân hàng lớn, song để hoạt động hiệu quả, cạnh tranh được với các ông lớn tại Trung tâm là không dễ.

Hiện nay, ngân hàng có tổng tài sản lớn nhất trong nước là BIDV, nhưng BIDV cũng chỉ có tổng tài sản bằng 1/60 Ngân hàng CIBC (Canada), bằng một phần nhỏ của nhiều ngân hàng lớn trên thế giới. Không chỉ thua kém về vốn, ngân hàng trong nước cũng thua kém nhiều ngân hàng lâu đời trên thế giới về hệ sinh thái, năng lực quản trị, hạ tầng công nghệ, dữ liệu… Trong khi đó, tham gia sân chơi Trung tâm, tất cả các ngân hàng sẽ phải hoạt động trong cùng không gian, cùng khung khổ pháp lý, nghĩa là chịu sự cạnh tranh rất lớn.

Đặc biệt, hiện các ngân hàng Việt vẫn chủ yếu cung cấp dịch vụ tài chính. Trong khi đó, với Trung tâm, sẽ có nhiều mô hình mới lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam như sàn vàng, sàn giao dịch tài sản số, sàn giao dịch tác phẩm nghệ thuật… Theo đó, ngân hàng trong nước sẽ phải phát triển các sản phẩm tài chính mới, các công cụ phái sinh, các sản phẩm sáng tạo, các sản phẩm ngăn ngừa rủi ro cho nhà đầu tư… để đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng tại Trung tâm.

Không để “truyền dẫn rủi ro” sang ngân hàng mẹ trong nước

Theo Dự thảo Nghị định của NHNN, các ngân hàng thành viên của Trung tâm sẽ không được NHNN thực hiện can thiệp sớm, áp dụng kiểm soát đặc biệt, các biện pháp tái cơ cấu, cho vay đặc biệt… khi hoạt động gặp sự cố. Thay vào đó, cách xử lý với các ngân hàng này sẽ là thu hồi giấy phép, giải thể, phá sản và thanh lý tài sản.

TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, các ngân hàng nội địa khi lập ngân hàng con tại Trung tâm phải tính toán kỹ phần vốn hoạt động tại Trung tâm để khi xảy ra sự cố không ảnh hưởng tới ngân hàng mẹ. Các ngân hàng con hoạt động tại Trung tâm nếu xảy ra sự cố sẽ không được NHNN “cứu” như với ngân hàng hoạt động trong nội địa.

Dự thảo Nghị định đã quy định 4 trường hợp ngân hàng là thành viên của Trung tâm gặp sự cố.

Một là, số lỗ lũy kế lớn hơn 15% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ, vi phạm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu.

Hai là, vi phạm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu trong thời gian 6 tháng liên tục.

Ba là, vi phạm tỷ lệ khả năng chi trả trong thời gian 30 ngày liên tục.

Bốn là, bị rút tiền hàng loạt, dẫn đến có nguy cơ mất khả năng chi trả hoặc mất khả năng chi trả và có báo cáo gửi cơ quan có thẩm quyền. Thủ tục phá sản các ngân hàng gặp sự cố sẽ được giải quyết tại Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm.

Ông Nguyễn Hữu Huân cho rằng, các quy định trên sẽ ngăn ngừa nguy cơ dẫn truyền rủi ro từ ngân hàng trong Trung tâm sang các ngân hàng mẹ trong nước. Đồng thời, việc cho phép phá sản ngân hàng áp dụng trong Trung tâm cũng là “phép thử” chính sách của NHNN.