Hiện nay, tài sản số chưa được pháp luật Việt Nam công nhận là một loại tài sản chính thức. Trong các văn bản quy phạm pháp luật về dân sự, tài chính và thuế, chưa có định nghĩa pháp lý rõ ràng về tài sản số, cũng không có hướng dẫn cụ thể về cách thức xác định giá trị, ghi nhận thu nhập hay kê khai nghĩa vụ thuế. Điều này khiến cả cơ quan quản lý và người sử dụng đều gặp khó khăn trong việc xác định nghĩa vụ tài chính đối với loại hình thu nhập mới phát sinh này.
Việc đánh thuế tài sản số được nhìn nhận theo nhiều hướng. Một mặt, việc thu thuế được cho là cần thiết nhằm đảm bảo nguyên tắc công bằng và bao quát trong chính sách tài khóa. Khi tài sản số có thể tạo ra giá trị thực, người sở hữu hoặc người giao dịch có thu nhập thì việc thực hiện nghĩa vụ thuế là phù hợp với nguyên tắc chung. Báo cáo gần đây của CryptoCrunchApp cho thấy Việt Nam xếp thứ 3 trong bảng xếp hạng về lượng người nắm giữ tiền số trên thế giới (sau Ấn Độ và Mỹ). Đây sẽ là nguồn thu ngân sách tiềm năng nếu Việt Nam có những chính sách thuế phù hợp.
Mặt khác, cũng tồn tại nhiều vướng mắc trong việc triển khai đánh thuế ở thời điểm hiện tại. Việc chưa có định nghĩa pháp lý rõ ràng khiến tài sản số khó được xác lập là đối tượng chịu thuế. Đặc thù của tài sản số là có thể giao dịch qua các nền tảng phi tập trung, xuyên biên giới, không chịu sự kiểm soát của ngân hàng hoặc cơ quan tài chính trong nước. Nếu chính sách thuế được thiết kế không tốt, triển khai mức thuế quá cao hoặc hệ thống thuế quá phức tạp, người sử dụng sẽ lựa chọn giao dịch trên các thị trường thân thiện hơn gây thất thoát nguồn thu thuế tiềm năng.
Ngoài ra, việc xác định căn cứ đánh thuế cũng gặp nhiều khó khăn. Giá trị của tài sản số có thể biến động lớn trong thời gian ngắn, không có đơn vị định giá được công nhận và không phải giao dịch nào cũng quy đổi ra tiền Việt. Việc xác định giá trị tài sản tại thời điểm mua, bán hoặc chuyển nhượng để tính thuế thu nhập là rất phức tạp.
Tại Việt Nam hiện nay, các cơ quan chức năng đang trong quá trình nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý cho nền kinh tế số, trong đó có việc quản lý tài sản số. Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số đã bước đầu làm rõ khái niệm tài sản số, tiền số là sản phẩm công nghệ số được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực quyền sở hữu bằng công nghệ chuỗi khối, mà con người có quyền sở hữu theo quy định của pháp luật về dân sự và pháp luật liên quan. Dự thảo này cũng đã đề xuất giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành ban hành hoặc xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định quản lý tài sản số, tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản số.
Tài sản số không còn là khái niệm mơ hồ. Khi nó đã tạo ra giá trị thực, có khả năng trao đổi và lưu giữ như tài sản truyền thống thì chính sách pháp luật, đặc biệt là chính sách thuế cũng cần theo kịp. Đánh thuế tài sản số không chỉ là vấn đề tài chính mà còn là bước đi cần thiết để định hình một môi trường số minh bạch, có trật tự và phù hợp với xu thế toàn cầu.
Bình luận (0)
Trong dòng chảy sôi động của nền kinh tế số, thương mại điện tử xuyên biên giới đang nổi lên như một “làn sóng xanh” giúp doanh nghiệp Việt, đặc biệt là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), vươn xa khỏi ranh giới địa lý, khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
