Hàng ngàn hộ kinh doanh lo lắng về thuế hàng tồn kho không hóa đơn

"Khủng Hoảng" Hàng Tồn Kho Không Hóa Đơn: Nỗi Lo Truy Thu Thuế Và Xử Phạt

Với việc chuyển đổi từ phương pháp nộp thuế khoán sang kê khai theo doanh thu thực tế, hàng hóa đầu vào không có hóa đơn chứng từ đang trở thành một gánh nặng tiềm tàng cho các hộ kinh doanh. Theo quy định của Luật Quản lý thuế 2019 và Thông tư 80/2021/TT-BTC, nếu không chứng minh được tính hợp pháp của hàng hóa đầu vào, các hộ kinh doanh có thể đối mặt với hàng loạt rủi ro:

• Loại bỏ chi phí hợp lý: Dẫn đến tăng thu nhập tính thuế và phải nộp thuế nhiều hơn.

• Truy thu thuế, tính tiền phạt và chậm nộp: Các khoản thuế chưa nộp, cùng với lãi suất chậm nộp và phạt hành chính.

• Xử phạt hành chính: Do vi phạm quy định về hóa đơn, chứng từ.

• Thanh tra, kiểm tra thuế chuyên sâu: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, hồ sơ có thể bị chuyển sang diện kiểm tra, thanh tra chuyên sâu.

Nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt là những người đã hoạt động lâu năm và thường xuyên nhập hàng từ các nguồn nhỏ lẻ hoặc không chính thức (như nông dân, chợ đầu mối), đang gặp khó khăn lớn trong việc bổ sung hóa đơn cho số hàng tồn kho này. Tâm lý lo sợ bị "truy thu" toàn bộ hoặc bị phạt nặng đã khiến họ phải cân nhắc nghiêm túc về việc tiếp tục kinh doanh.

Hiểu Lầm Về Nghị Định 70/2025/NĐ-CP Và Nỗi Hoang Mang Lan Rộng

Một phần của vấn đề nằm ở sự hiểu lầm hoặc thông tin chưa đầy đủ về Nghị định 70/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/6/2025. Nhiều hộ kinh doanh đang hoang mang cho rằng tất cả các hộ đều phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Tuy nhiên, Cục Thuế đã làm rõ rằng quy định này chỉ áp dụng cho các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên và hoạt động trong một số lĩnh vực cụ thể như bán lẻ, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ vận tải, giải trí... Thực tế cho thấy, phần lớn các hộ kinh doanh đóng cửa không nằm trong nhóm bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, mà nguyên nhân chủ yếu đến từ nỗi sợ bị kiểm tra nguồn gốc hàng hóa và các áp lực thị trường khác.

Nỗi Sợ Hàng Lậu, Hàng Giả Và Áp Lực Từ Cơ Quan Chức Năng

Bên cạnh những lo ngại về quy định mới, một lý do quan trọng khác dẫn đến việc các hộ kinh doanh đóng cửa hàng loạt là nỗi lo bị kiểm tra về nguồn gốc hàng hóa. Các lực lượng chức năng đang tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm minh các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng. Điều này khiến những hộ kinh doanh có lịch sử hoặc nghi ngờ về nguồn gốc hàng hóa không rõ ràng chọn cách tạm ngừng hoạt động để tránh bị xử phạt và tịch thu tài sản.

Hướng Xử Lý Từ Cơ Quan Thuế Và Đề Xuất Từ Chuyên Gia

Trước tình hình này, cơ quan thuế đã đưa ra những thông điệp trấn an và các chuyên gia cũng có những đề xuất cụ thể để tháo gỡ vướng mắc:

• "Không có chuyện truy thu thuế khoán": Ông Mai Sơn (đại diện ngành thuế) và Cục Thuế đã khẳng định không có câu chuyện truy thu thuế đối với hộ kinh doanh trong trường hợp hàng tồn kho không hóa đơn, nếu không có vi phạm rõ ràng. Thuế sẽ được tính dựa trên doanh thu phát sinh từ thời điểm áp dụng phương pháp kê khai.

• Linh hoạt với hàng tồn kho hợp pháp: Bà Nguyễn Thị Cúc-chuyên gia kinh tế đề xuất cơ quan thuế không nên truy cứu hàng hóa tồn kho không đủ hóa đơn, chứng từ, trừ trường hợp là hàng phi pháp đã được xác định.

• Lập bảng kê mua hàng: Đối với các mặt hàng đặc thù như nông sản (chưa qua chế biến, không chịu thuế VAT và được miễn thuế TNCN cho hộ kinh doanh) mua từ nông dân, hộ kinh doanh có thể lập bảng kê mua hàng theo mẫu quy định, ghi rõ thông tin người bán và số tiền thanh toán để chứng minh nguồn gốc.

• Kiểm kê hàng tồn kho chủ động: Các chuyên gia khuyến nghị hộ kinh doanh nên chủ động tiến hành kiểm kê hàng tồn kho đến hết ngày 31/5/2025, đặc biệt là với các mặt hàng tiêu dùng thông thường.

• Kêu gọi hướng dẫn chính thức: Các tổ chức và chuyên gia đang kiến nghị cơ quan thuế sớm ban hành văn bản hướng dẫn chính thức, chi tiết và linh hoạt về cách xử lý hàng tồn kho không có hóa đơn đầu vào. Hướng dẫn cần chấp nhận bảng kê tồn kho có xác nhận của hộ kinh doanh làm căn cứ tính thuế khi bán ra sau 1/6, đồng thời phân loại hàng hóa rủi ro cao để có phương án kiểm soát phù hợp.

Nguồn: (t/h)