Gọi vốn sớm: “Con dao hai lưỡi” với các startup

Gọi vốn được xem là một trong những hoạt động trọng yếu để startup có thêm nguồn lực mở rộng quy mô và phát triển sản phẩm. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc gọi vốn khi chưa xác lập được mô hình kinh doanh rõ ràng hoặc chưa chứng minh được nhu cầu thị trường có thể khiến doanh nghiệp đánh mất sự linh hoạt và tính tập trung trong chiến lược vận hành.

Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp hiện nay dành phần lớn thời gian và nguồn lực cho các hoạt động gọi vốn, từ việc tham gia pitching, gặp gỡ nhà đầu tư cho đến hoàn thiện hồ sơ pháp lý. Quá trình này thường kéo dài nhiều tháng, thậm chí cả năm, khiến các startup dễ lơ là trong việc cải tiến sản phẩm và thấu hiểu nhu cầu thực sự của người dùng.

Một rủi ro khác là sự an toàn giả tạo do nguồn vốn dồi dào mang lại. Không ít startup đã sử dụng nguồn vốn lớn cho các hoạt động mở rộng, truyền thông và tuyển dụng, nhưng lại thiếu sự kiểm soát chặt chẽ về chi phí và hiệu quả vận hành. Khi tăng trưởng không đi đôi với khả năng tạo dòng tiền bền vững, nguy cơ khủng hoảng tài chính là điều khó tránh khỏi.

Ngoài ra, việc gọi vốn từ quá sớm khi định giá công ty còn thấp cũng dẫn đến hệ quả là cổ phần bị pha loãng, làm giảm quyền kiểm soát của đội ngũ sáng lập đối với công ty.

Thực tế đã ghi nhận không ít trường hợp startup thất bại vì gọi vốn sớm và tiêu tiền không kiểm soát. Tại Mỹ, Clinkle – một dự án thanh toán di động từng gây chú ý khi gọi được 25 triệu USD từ vòng hạt giống – đã nhanh chóng rơi vào khủng hoảng do thay đổi chiến lược liên tục và sản phẩm không đáp ứng kỳ vọng. Tại Việt Nam, WeFit từng gọi được hơn 1 triệu USD qua hai vòng đầu tư nhưng phải tuyên bố phá sản vào năm 2020 sau thời gian dài thua lỗ và không thể duy trì dòng tiền.

Từ những bài học trên, các chuyên gia khuyến cáo startup chỉ nên gọi vốn khi đã xác định rõ mô hình kinh doanh, hiểu được nhu cầu thị trường và có khả năng tăng trưởng tự thân. Gọi vốn đúng thời điểm không chỉ giúp tối ưu hóa định giá doanh nghiệp mà còn đảm bảo sự phát triển cân bằng và bền vững.