Ngành đường sắt đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên mới. Dự án Luật đường sắt sửa đổi sẽ bổ sung các chính sách đặc thù, nhằm mở rộng cửa cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án trọng điểm quốc gia. Đây là một nội dung quan trọng, hứa hẹn sẽ mang lại những đột phá đáng kể cho hạ tầng đường sắt Việt Nam trong tương lai, khi sự linh hoạt và nguồn lực của khối tư nhân được phát huy tối đa.
Tuyến đường sắt Bắc - Nam, dù là huyết mạch vận tải trọng yếu, đang đối mặt với tình trạng xuống cấp đáng báo động. Hiện tại, có tới 12/39 hầm đã hư hại nghiêm trọng, và gần 1/3 trong tổng số 1.862 cây cầu trên các tuyến đã quá niên hạn sử dụng. Với hạ tầng như vậy, việc đảm bảo an toàn và đáp ứng nhu cầu vận tải của ngành đường sắt đang trở thành một thách thức lớn.
Ông Hoàng Gia Khánh, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, bày tỏ mối lo ngại sâu sắc: “Việc đầu tư hạ tầng chưa đồng bộ, đầy đủ đang ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn chạy tàu. Hơn nữa, đường sắt quốc gia lại là đường đơn, nên chỉ cần xảy ra một sự cố tắc nghẽn nhỏ, toàn bộ hệ thống sẽ đình trệ hoàn toàn hoạt động trên toàn tuyến. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến việc đi lại của người dân cũng như vận chuyển hàng hóa, hành khách giữa các địa phương”.
Hạ tầng đường sắt xuống cấp do ngân sách chỉ đáp ứng 40% nhu cầu và khó hút vốn xã hội hóa. Dự thảo Luật đường sắt sửa đổi sẽ bổ sung cơ chế đặc thù, mở cửa cho tư nhân đầu tư dự án trọng điểm, kèm theo kiểm tra giám sát chống tham nhũng.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy khẳng định: “Chúng tôi đã đưa vào Luật đường sắt cơ chế giám sát chặt chẽ từ Quốc hội, đồng thời thiết lập rõ vai trò quản lý Nhà nước”. Ông nhấn mạnh thêm: “Nhà nước vẫn sẽ giữ vai trò phê duyệt khung tiêu chuẩn và kiểm tra công tác nghiệm thu chất lượng các dự án, nhằm đảm bảo kiểm soát được những vấn đề mà dư luận đang đặc biệt quan tâm”.
Có thể nói, việc tạo hành lang pháp lý để thu hút nguồn lực xã hội hóa không chỉ hứa hẹn tạo nên đột phá lịch sử trong phát triển hạ tầng đường sắt. Hơn thế nữa, đây còn là bước đi cụ thể nhằm hiện thực hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về đưa kinh tế tư nhân thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, cùng với Nghị quyết 198 của Quốc hội về mở rộng sự tham gia của tư nhân vào hệ thống kết cấu hạ tầng thiết yếu.
Dù được đánh giá có triển vọng tích cực, nhóm cổ phiếu ngân hàng vẫn đang nằm ở nền định giá thấp.