Không chỉ là cuộc cách mạng công nghệ, AI đang thực sự định hình lại mọi khía cạnh của đời sống – từ giáo dục, y tế, tài chính cho đến sản xuất và tiêu dùng. Và Việt Nam không nằm ngoài xu thế ấy. Hệ sinh thái AI trong nước đang dần hình thành, khơi dậy tiềm năng mới cho nền kinh tế số hậu đại dịch.
Tuy nhiên, trong khi các startup nội địa còn đang tìm cách đặt nền móng cho sản phẩm thì những “gã khổng lồ” công nghệ toàn cầu đã kịp hiện diện ở hầu khắp các nền tảng. Các mô hình AI tạo sinh, chatbot thông minh, dịch vụ điện toán đám mây tích hợp AI… từ Big Tech gần như “phủ sóng” thị trường Việt Nam trong thời gian ngắn, tạo nên áp lực vô hình và hữu hình lên các doanh nghiệp trong nước.
Thế nhưng, sân chơi không hoàn toàn nghiêng về một phía. Trong làn sóng trỗi dậy của AI, những khoảng trống về ngôn ngữ, văn hóa, dữ liệu đặc thù của người Việt lại trở thành “cửa sổ cơ hội” cho các startup nội. Các ứng dụng AI hiểu tiếng Việt sâu hơn, xử lý ngữ cảnh văn hóa bản địa hoặc phục vụ cho những nhu cầu rất đặc trưng của thị trường trong nước đang bắt đầu được chú ý.
Một số startup không chọn đối đầu trực diện với Big Tech mà tìm cách lách vào các ngách thị trường, nơi mà AI toàn cầu còn chưa thể chạm tới. Từ AI hỗ trợ học sinh nông thôn học tiếng Anh đến chatbot phục vụ hành chính công hay giải pháp AI chẩn đoán y tế đơn giản dành cho tuyến xã… tất cả đều cho thấy một hướng đi khác: bản địa hóa để cạnh tranh.
Tuy nhiên, chặng đường “phản đòn” của startup Việt trước các ông lớn công nghệ không hề dễ dàng. Không chỉ là rào cản về công nghệ lõi, nguồn lực tài chính và nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực AI vẫn là bài toán nan giải với phần lớn doanh nghiệp nội. Việc tiếp cận hạ tầng AI – như GPU, mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), kho dữ liệu khổng lồ vẫn còn xa vời với nhiều công ty nhỏ.
Thêm vào đó, tâm lý “sính ngoại” trong lựa chọn công nghệ cũng khiến không ít sản phẩm Việt gặp khó trong việc thuyết phục thị trường. Trong khi đó, chính sách pháp lý về thử nghiệm công nghệ mới, dữ liệu và bảo mật vẫn còn nhiều khoảng trống, khiến startup vừa phải chạy vừa phải dò đường.
Dù nhiều thách thức, không thể phủ nhận rằng Việt Nam đang sở hữu một lực lượng trẻ đầy nhiệt huyết, có khả năng thích nghi và học hỏi nhanh trong môi trường công nghệ cao. Nhiều founder trẻ đã bước ra từ các chương trình học quốc tế, các cuộc thi AI toàn cầu và đang dần hình thành một “thế hệ AI mới” mang đậm màu sắc bản địa.
Nếu có sự hậu thuẫn thực sự về chính sách, kết nối hệ sinh thái đầu tư – đào tạo – chuyển giao công nghệ, Việt Nam hoàn toàn có thể không chỉ là thị trường tiêu thụ AI mà còn là nơi sản sinh ra những giải pháp AI cho người Việt, do người Việt phát triển.
Trong cuộc đua AI đang ngày một khốc liệt, startup Việt không cần thiết phải “đánh bại” Big Tech để chứng minh năng lực. Điều quan trọng hơn là tìm ra được chỗ đứng riêng, đóng góp thật sự vào nhu cầu thực tế của xã hội, từ góc nhìn Việt Nam.
Chặng đường phía trước còn dài, nhưng nếu kiên trì và khéo léo tận dụng thế mạnh bản địa, startup nội địa hoàn toàn có thể biến AI từ một sân chơi toàn cầu thành cơ hội thật sự cho sự phát triển bền vững trong kỷ nguyên kinh tế số.
Bình luận (0)
Việt Nam ghi nhận 5,5 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt trong quý I/2025 - mức tăng mạnh chưa từng có. Thanh toán số đang dần trở thành thói quen phổ biến từ thành thị đến nông thôn, thay đổi cục diện tiêu dùng.
