Triển vọng tăng trưởng của thị trường tài chính số

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số. Đây là dấu mốc có ý nghĩa quan trọng trong quá trình hoàn thiện hành lang pháp lý cho nền kinh tế số tại Việt Nam, khi lần đầu tiên các khái niệm như tài sản số và tài sản mã hóa được đưa vào quy định pháp luật. Việc luật hóa các loại hình tài sản kỹ thuật số không chỉ góp phần định danh rõ ràng các cấu phần mới trong nền tài chính hiện đại, mà còn mở đường cho việc phát triển một thị trường tài chính số minh bạch, hiệu quả và có tính cạnh tranh cao, phù hợp với xu thế toàn cầu.

Cùng thời điểm, ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg phê duyệt Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia, trong đó công nghệ chuỗi khối (blockchain) được xác định là một trong 11 nhóm công nghệ chủ đạo, với ba trụ cột trọng tâm gồm: tài sản số, tiền số và tiền mã hóa. Đây là cơ sở để các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tài chính, doanh nghiệp công nghệ và nhà đầu tư đồng hành trong việc phát triển hệ sinh thái tài chính số, từ đó thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực kinh tế - tài chính.

Luật Công nghiệp công nghệ số được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý ổn định, thống nhất và đồng bộ, giúp khơi thông dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực tài chính số, đồng thời tăng cường khả năng quản lý rủi ro và đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư cũng như người sử dụng. Trong bối cảnh kinh tế số đang ngày càng đóng vai trò chủ đạo, sự hiện diện của các loại tài sản số như token, tiền mã hóa, tài sản ảo... đòi hỏi khuôn khổ pháp lý kịp thời để đảm bảo tính hợp pháp, minh bạch và phòng ngừa rủi ro lừa đảo, rửa tiền hoặc thao túng thị trường.

Theo báo cáo của CEOWORLD năm 2024, Việt Nam nằm trong nhóm 5 quốc gia có số lượng người sở hữu tiền điện tử lớn nhất thế giới, với hơn 20,95 triệu người – tương đương khoảng 21% dân số. Dữ liệu từ Chainalysis cũng ghi nhận rằng, lượng tài sản mã hóa chảy vào thị trường Việt Nam mỗi năm đạt trên 100 tỷ USD trong giai đoạn 2022–2024, vượt xa quy mô dòng vốn FDI hàng năm. Đây là minh chứng cho thấy thị trường tài chính số tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, nhưng cũng đặt ra nhu cầu cấp thiết về một hệ thống pháp lý đủ năng lực dẫn dắt và điều tiết thị trường một cách hiệu quả.

Cùng với nỗ lực hoàn thiện thể chế, Việt Nam đang xúc tiến xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế, trong đó thành phố Đà Nẵng nổi lên như một địa phương chiến lược. Theo Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 259/NQ-CP ngày 31/12/2024 của Chính phủ, Đà Nẵng được xác định là một trong ba địa phương trọng điểm để thí điểm phát triển trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Với vị trí địa lý chiến lược trên trục Hành lang kinh tế Đông – Tây, hệ sinh thái công nghệ thông tin phát triển mạnh, cùng cơ chế chính quyền đô thị đặc thù và khả năng vận hành sandbox theo Nghị quyết 136 của Quốc hội, Đà Nẵng đang có nhiều điều kiện thuận lợi để trở thành hạt nhân cho thị trường tài chính số khu vực.

Hiện nay, Đà Nẵng có 7 khu công nghệ thông tin tập trung cấp quốc gia, đội ngũ nhân lực công nghệ trẻ và chất lượng cao với khoảng 25.000 sinh viên tốt nghiệp mỗi năm, trong đó 38% sẵn sàng làm việc trong lĩnh vực công nghệ cao. Thành phố đang thí điểm mô hình thanh toán bằng stablecoin (USDT) cho khách du lịch quốc tế – một sáng kiến được kỳ vọng sẽ mở ra hướng ứng dụng thực tiễn cho tài sản số trong các hoạt động kinh tế đời sống, nếu được vận hành thành công và đảm bảo an toàn.

Đại diện doanh nghiệp và chuyên gia trong lĩnh vực đều đánh giá cao bước tiến này của Việt Nam. Bà Lynn Hoàng – Giám đốc quốc gia của Binance tại Việt Nam – nhận định rằng với cơ sở hạ tầng tốt, lượng khách quốc tế lớn và chính quyền cởi mở, Đà Nẵng hoàn toàn có thể trở thành trung tâm tài chính số tầm khu vực. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, Việt Nam cần đảm bảo các yếu tố giám sát thị trường hiệu quả, xây dựng các tiêu chuẩn về xác minh danh tính (KYC), phòng chống rửa tiền (AML), và có cơ chế bảo vệ người dùng thông qua các quỹ bảo hiểm tài sản số, từ đó nâng cao lòng tin và độ an toàn trong hệ sinh thái.

Theo ông Phan Đức Trung – Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), việc lần đầu tiên đưa tài sản số và tài sản mã hóa vào luật thể hiện rõ nỗ lực của Chính phủ trong việc thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đồng thời là cơ sở để Việt Nam hòa nhập với các chuẩn mực pháp lý quốc tế về tài sản kỹ thuật số. Ông Lê Hoàng Phúc – Giám đốc Trung tâm Vi mạch, Bán dẫn và Trí tuệ nhân tạo Đà Nẵng – cũng nhấn mạnh rằng cam kết chính trị cao, hạ tầng hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng sẽ là ba yếu tố then chốt để Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm tài chính số của khu vực.

Việc thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số và các chính sách đi kèm không chỉ là bước khởi đầu quan trọng trong việc định hình thị trường tài chính số tại Việt Nam, mà còn là tuyên bố rõ ràng về chiến lược quốc gia hướng đến phát triển kinh tế số, từng bước đưa Việt Nam vào nhóm các quốc gia tiên phong trong ứng dụng và quản trị tài sản kỹ thuật số một cách chủ động, linh hoạt và an toàn.