Trà thảo mộc Việt Nam: Cơ hội vươn tầm từ những sản phẩm bản địa

Trong bối cảnh thị trường tiêu dùng toàn cầu ngày càng ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, tốt cho sức khỏe và thân thiện với môi trường, nhiều doanh nghiệp Việt đang tìm thấy cơ hội mới từ chính những nguyên liệu truyền thống. Trong số đó, trà thảo mộc được đánh giá là một trong những lĩnh vực tiềm năng nhất – không chỉ vì yếu tố bản địa, mà còn do sự phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ thiên nhiên.

Từ cây lá truyền thống đến sản phẩm xuất khẩu

Việt Nam có hệ sinh thái thực vật phong phú, với hàng trăm loại cây thuốc quý được sử dụng trong đời sống hàng ngày. Tận dụng lợi thế này, một số doanh nghiệp đã bắt đầu chuyển hướng từ mô hình sản xuất nhỏ lẻ sang đầu tư bài bản, chế biến sâu và định hướng xuất khẩu.

Một ví dụ tiêu biểu là Holiso – đơn vị chuyên sản xuất các dòng trà thảo mộc chức năng, có nguồn gốc từ các loại cây phổ biến trong y học cổ truyền Việt Nam như tía tô, giảo cổ lam, đinh lăng, rau má, búp ổi… Theo đại diện doanh nghiệp, sản phẩm của Holiso được phát triển theo hướng thân thiện với người tiêu dùng hiện đại: đóng gói tiện lợi, hương vị dễ uống, và đặc biệt là không dùng chất phụ gia tổng hợp.

“Nhu cầu về trà thảo mộc đang tăng nhanh tại nhiều nước phát triển, nhất là nhóm sản phẩm không caffeine, hỗ trợ tiêu hóa, giảm cân, cải thiện giấc ngủ… Nếu kiểm soát tốt chất lượng và truyền thông đúng cách, trà Việt hoàn toàn có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế”, đại diện Holiso nhận định.

Hướng tới thị trường khó tính

Thay vì tập trung vào sản lượng, một số doanh nghiệp như Holiso đang ưu tiên chuẩn hóa quy trình sản xuất, xây dựng vùng trồng đạt chuẩn, và hướng tới các chứng nhận quốc tế như GMP, ISO 22000, HACCP. Đây được xem là bước đi cần thiết nếu muốn tiếp cận các thị trường yêu cầu cao như EU, Nhật Bản, hay Hoa Kỳ.

Đáng chú ý, Holiso là một trong số ít doanh nghiệp sở hữu vùng trồng nguyên liệu riêng biệt với quy trình kiểm soát chặt chẽ ngay từ khâu canh tác. Các dòng trà như tía tô, ổi, sen được trồng tại Nam Đàn (Nghệ An) – vùng đất nổi tiếng với thổ nhưỡng phù hợp cho dược liệu. Trà lá khôi đến từ Quân Chu (Thái Nguyên), trong khi nhiều loại dược liệu quý khác được thu hái từ vùng núi Yên Bái và Bắc Kạn – nơi vẫn giữ được hệ sinh thái tự nhiên và sạch.

Vùng trồng nguyên liệu thảo mộc của Holiso tại Quân Chu, Thái Nguyên

Hiện tại, Holiso đã phát triển một số dòng sản phẩm chủ lực như trà búp ổi tan mỡ bụng, trà tía tô hỗ trợ gout, trà đinh lăng an thần, bước đầu được thị trường trong nước đón nhận. Doanh nghiệp này đang xúc tiến hợp tác xuất khẩu và phân phối qua các nền tảng TMĐT quốc tế như Shopee Global, Amazon, Alibaba.

Thách thức vẫn còn lớn

Dù tiềm năng là có thật, nhưng việc đưa trà thảo mộc Việt ra thế giới không đơn giản. Một trong những rào cản lớn nhất là chuỗi giá trị chưa hoàn thiện, từ vùng nguyên liệu, công nghệ chế biến đến khâu xây dựng thương hiệu. Ngoài ra, yêu cầu pháp lý tại các thị trường nhập khẩu, đặc biệt với nhóm sản phẩm liên quan đến sức khỏe, cũng rất khắt khe.

Chuyên gia ngành dược liệu cho rằng, muốn phát triển bền vững, các doanh nghiệp Việt cần xây dựng nền tảng khoa học cho sản phẩm – từ chứng minh tác dụng, nghiên cứu độc tính, đến đầu tư thiết kế phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng quốc tế.

Góc nhìn

Sự chuyển mình của một số doanh nghiệp như Holiso cho thấy: nếu làm đúng, có chiến lược dài hạn và nghiêm túc với chất lượng, trà thảo mộc Việt hoàn toàn có thể trở thành ngành hàng xuất khẩu chủ lực, không chỉ về giá trị kinh tế mà còn là kênh quảng bá văn hóa, hình ảnh Việt Nam ra thế giới.