Trong bối cảnh đồng USD mất giá hơn 9% từ đầu năm và niềm tin vào chính sách tiền tệ của Mỹ giảm sút rõ rệt, Trung Quốc đang từng bước tận dụng thời điểm để tăng tốc quốc tế hóa đồng nhân dân tệ (CNY), qua đó gia tăng vai trò của mình trong hệ thống tài chính toàn cầu. Những động thái gần đây từ Bắc Kinh không đơn thuần là cải cách thị trường nội địa mà còn là bước đi chiến lược nhằm từng bước định hình lại cán cân tiền tệ và tài sản quốc tế vốn đã bị USD thống trị suốt nhiều thập kỷ.
Theo các nhà quan sát, trong khi đồng USD vẫn chiếm 48,46% tổng giá trị thanh toán toàn cầu (theo SWIFT), thì Trung Quốc đã và đang mở rộng đáng kể hạ tầng tài chính phục vụ cho việc giao dịch, đầu tư và thanh toán xuyên biên giới bằng CNY. Chỉ trong vòng vài tháng, ba sàn giao dịch lớn tại Thượng Hải, Đại Liên và Trịnh Châu đã mở quyền tiếp cận thêm 16 hợp đồng tương lai và quyền chọn hàng hóa cho các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, bao gồm các mặt hàng như cao su tự nhiên, chì và thiếc. Cùng với đó là nhiều sản phẩm phái sinh khác đã được bổ sung từ đầu năm. Theo chuyên gia Zhou Ji của Nanhua Futures, việc mở rộng các sản phẩm phòng hộ không chỉ nâng sức hấp dẫn của thị trường phái sinh nội địa mà còn nâng tầm ảnh hưởng của CNY trong định giá hàng hóa toàn cầu.
Cuộc cạnh tranh tiền tệ toàn cầu đang gia tăng, trong đó Trung Quốc nỗ lực thúc đẩy vai trò của đồng CNY giữa lúc niềm tin vào đồng USD sụt giảm.
Ở cấp độ thể chế, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc tiếp tục phát tín hiệu rõ ràng về mục tiêu giảm sự phụ thuộc vào một đồng tiền có chủ quyền duy nhất, với trọng tâm là thúc đẩy sử dụng nhân dân tệ trong đầu tư quốc tế và thanh toán xuyên biên giới. Tại Diễn đàn Lujiazui tuần trước, Thống đốc Pan Gongsheng công bố kế hoạch xây dựng trung tâm quốc tế hóa đồng CNY kỹ thuật số tại Thượng Hải và thúc đẩy phát triển hợp đồng tương lai ngoại hối định giá bằng nhân dân tệ. Cùng với đó, Trung Quốc cũng đang xem xét cho phép sử dụng ngoại tệ làm tài sản thế chấp trong các giao dịch được thanh toán bằng CNY.
Những cải cách này được triển khai đồng thời với việc nâng cấp hạ tầng tài chính cho các nhà đầu tư quốc tế. Morgan Stanley, sau khi được cấp phép thành lập công ty môi giới 100% vốn nước ngoài từ năm 2023, đã chính thức cung cấp dịch vụ môi giới hợp đồng tương lai hàng hóa tại Trung Quốc, và đang chuẩn bị mở rộng sang các sản phẩm cổ phiếu và trái phiếu phái sinh. Các ưu đãi như miễn phí 500 CNY khi mở tài khoản trái phiếu cũng là một phần trong chiến lược thu hút vốn ngoại.
Tuy nhiên, ảnh hưởng tiền tệ không chỉ đến từ thị trường vốn. Trung Quốc đã và đang mở rộng hệ thống thanh toán xuyên biên giới bằng CNY, khuyến khích các ngân hàng nước này cho vay bằng nhân dân tệ tại các thị trường mới nổi nhờ chi phí thấp hơn. Đồng thời, chính phủ Bắc Kinh cũng công bố gói tài chính trị giá 100 tỷ CNY để hỗ trợ các doanh nghiệp tại Hồng Kông tiếp cận vốn vay định giá bằng nhân dân tệ. Dù mức sử dụng quốc tế của CNY vẫn ở mức khiêm tốn – chiếm 2,89% thanh toán toàn cầu trong tháng 5 (xếp thứ 6, giảm một bậc so với tháng trước) – thì các dòng vốn đang cho thấy tín hiệu rõ ràng về dịch chuyển chiến lược.
Theo ông Ning Sun, chiến lược gia thị trường mới nổi tại State Street Markets, dữ liệu nội bộ cho thấy dòng tiền vào các tài sản định giá bằng CNY đang tăng mạnh, đặc biệt từ các nhà đầu tư tổ chức vốn trước đây rất thận trọng với thị trường Trung Quốc. Sự suy yếu của USD, cùng với bất ổn chính sách từ chính quyền Tổng thống Trump, khiến nhu cầu đa dạng hóa tài sản tăng lên rõ rệt. Tuy nhiên, giới phân tích vẫn cảnh báo rằng Trung Quốc sẽ cần đi xa hơn nữa nếu muốn xây dựng niềm tin lâu dài: thị trường tài sản sâu hơn, minh bạch hơn và cơ chế pháp lý ổn định hơn sẽ là điều kiện tiên quyết để CNY thực sự trở thành một đối trọng toàn cầu với đồng USD.
Trong ngắn hạn, quá trình phi USD hóa tại châu Á – bao gồm cả việc gia tăng giao dịch bằng nội tệ và mở rộng các kênh phòng hộ rủi ro tỷ giá – đang diễn ra đồng thời với sự điều chỉnh cấu trúc tài chính ở các nền kinh tế mới nổi. Trung Quốc, với vị thế của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đang thử sức dẫn dắt xu thế này bằng một loạt bước đi kỹ thuật – vừa đủ quyết liệt để thu hút sự chú ý, nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát được rủi ro trong một hệ thống tài chính chưa hoàn toàn mở cửa. Trong bức tranh thị trường toàn cầu đang định hình lại sau chuỗi cú sốc tài chính và địa chính trị, cuộc chơi tiền tệ giữa USD và CNY có lẽ mới chỉ bắt đầu.
Bình luận (0)
IMF cảnh báo kinh tế Việt Nam có thể chỉ tăng 5,4% năm 2025 nếu Mỹ áp thuế 46% lên hàng xuất khẩu, đặt áp lực lớn lên thị trường tài chính và dòng vốn đầu tư.
