Mỹ – Trung nối lại đàm phán thương mại tại London: Cơ hội hạ nhiệt căng thẳng toàn cầu

Ngày 9 tháng 6 năm 2025 tại London một vòng đàm phán thương mại quan trọng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã chính thức diễn ra sau nhiều tháng leo thang căng thẳng trong quan hệ song phương đây là cuộc gặp cấp cao nhất kể từ Hội nghị Geneva đầu năm khi hai bên từng nhất trí một số cam kết ban đầu về việc gỡ bỏ rào cản thương mại và hợp tác công nghệ

Phía Hoa Kỳ cử đoàn đại biểu gồm Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent Thương mại trưởng Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Jamieson Greer trong khi Trung Quốc do Phó Thủ tướng Hạ Lập Thành dẫn đầu một nhân vật có vai trò chủ chốt trong hoạch định chính sách kinh tế nước này

Các cuộc thảo luận lần này tập trung vào nhiều vấn đề gai góc đang gây ra căng thẳng lớn giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới bao gồm kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao chuỗi cung ứng đất hiếm hạn chế visa sinh viên và chính sách nhập khẩu nông sản Hoa Kỳ nhấn mạnh yêu cầu Trung Quốc phải minh bạch trong việc phát triển và sử dụng các công nghệ trí tuệ nhân tạo trong đó có chip Huawei Ascend vốn bị cáo buộc vi phạm các quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ

Về phía Trung Quốc Bắc Kinh bày tỏ lo ngại sâu sắc về chính sách kiểm soát chip AI của Washington đồng thời chỉ trích các biện pháp siết visa mà Mỹ áp dụng đối với sinh viên Trung Quốc hoạt động trong các lĩnh vực công nghệ là hành vi phân biệt và khiêu khích

Ảnh minh hoạ

Một điểm nóng khác trong đàm phán là việc Trung Quốc tiếp tục siết chặt xuất khẩu đất hiếm từ tháng 4 khiến nhiều tập đoàn công nghệ phương Tây gặp khó khăn nghiêm trọng Trung Quốc hiện kiểm soát hơn 60 phần trăm nguồn cung đất hiếm toàn cầu và là nhà sản xuất chủ lực các nguyên liệu thiết yếu trong ngành công nghiệp bán dẫn và quốc phòng phía Mỹ yêu cầu Bắc Kinh cấp phép trở lại cho các lô hàng đất hiếm và cảnh báo về khả năng tăng cường biện pháp đáp trả nếu vấn đề không được giải quyết

Dù chưa có thỏa thuận cụ thể được công bố thị trường tài chính đã phản ứng tích cực sau thông tin về cuộc gặp chỉ số Hang Seng tại Hồng Kông tăng 1.4 phần trăm Nikkei 225 của Nhật tăng hơn 1 phần trăm trong khi giá vàng ổn định quanh mốc 3313 đô la Mỹ mỗi ounce phản ánh tâm lý kỳ vọng vào khả năng hạ nhiệt căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc

Mỏ kim loại quý hiếm Berili tại khu tự trị Tân Cương (Trung Quốc) (Ảnh: Istock)

Các chuyên gia nhận định rằng đây có thể chỉ là bước đi ban đầu mang tính biểu tượng nhằm mở lại kênh đối thoại sau thời gian gián đoạn tuy nhiên việc hai bên chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán trong bối cảnh đối đầu chiến lược ngày càng sâu sắc cũng cho thấy nỗ lực kiềm chế leo thang từ cả hai phía giáo sư Li Mingwei từ Đại học Thanh Hoa nhận định rằng khó có thể kỳ vọng vào một thỏa thuận toàn diện trong ngắn hạn nhưng các nhượng bộ nhỏ như mở lại xuất khẩu đất hiếm tăng mua hàng hóa Mỹ hoặc cam kết kiểm soát fentanyl có thể đạt được trong những vòng đàm phán tiếp theo

Với Việt Nam nhiều nhà phân tích cho rằng những chuyển động này có thể mở ra cơ hội đón nhận dòng đầu tư dịch chuyển khỏi Trung Quốc đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất công nghệ cao và linh kiện điện tử song để tận dụng hiệu quả Việt Nam cần cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư nâng cao chất lượng lao động và đảm bảo chuỗi cung ứng nội địa linh hoạt hơn

Cuộc gặp tại London dù chưa đem lại đột phá rõ rệt nhưng là bước đi quan trọng trong tiến trình ổn định lại quan hệ thương mại Mỹ Trung trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chịu áp lực từ lạm phát đứt gãy chuỗi cung ứng và biến động địa chính trị giới quan sát cho rằng nếu duy trì được đối thoại thường xuyên và minh bạch hai bên hoàn toàn có thể tránh được một cuộc chiến thương mại toàn diện có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tăng trưởng toàn cầu trong đó có các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam