Lạm phát cuối năm đối mặt nhiều áp lực: Cảnh báo từ cơ quan thống kê

Theo Cục Thống kê – Bộ Tài chính, trong 6 tháng đầu năm, lạm phát cơ bản đã tăng 3,16% so với cùng kỳ năm 2024, thấp hơn mức tăng 3,27% của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân chung. Tuy nhiên, nhiều nhóm hàng quan trọng vẫn ghi nhận đà tăng giá mạnh, trong đó nổi bật là nhóm hàng ăn – dịch vụ ăn uống, nhà ở, điện – nước – chất đốt, thuốc – dịch vụ y tế và thiết bị gia dụng.

Dự báo xu hướng tăng giá của các nhóm hàng này vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt và sẽ tiếp tục là yếu tố đẩy lạm phát lên cao trong nửa cuối năm.

Tác động từ bên ngoài: Giá dầu, vận chuyển và khí hậu là những ẩn số

Trên bình diện quốc tế, lạm phát toàn cầu dù đã hạ nhiệt so với giai đoạn cao điểm 2022–2023, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ leo thang trở lại. Cục Thống kê cảnh báo, giá hàng hóa thế giới tiếp tục biến động mạnh do bất ổn địa chính trị, đặc biệt tại Trung Đông và khu vực Biển Đỏ.

Giá dầu có xu hướng nhích lên khi OPEC+ tiếp tục cắt giảm sản lượng, trong khi giá vận chuyển quốc tế tăng cao do căng thẳng và xung đột quân sự tại nhiều khu vực. Biến đổi khí hậu cũng được dự báo ảnh hưởng đến giá lương thực toàn cầu.

Áp lực nội tại: Từ chi phí nhập khẩu đến đầu tư công

Trong nước, Việt Nam hiện vẫn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu nguyên vật liệu, khiến chi phí sản xuất chịu tác động trực tiếp từ biến động giá quốc tế. Đồng USD tăng giá càng làm gia tăng áp lực nhập khẩu, từ đó đẩy chi phí đầu vào của doanh nghiệp lên cao và tác động gián tiếp đến giá bán lẻ hàng hóa tiêu dùng.

Ngoài ra, hàng loạt chính sách kích cầu, đầu tư công và chương trình phục hồi kinh tế đang được triển khai mạnh cũng có thể khiến tổng cầu tăng, tạo ra áp lực “cầu kéo” đối với mặt bằng giá. Nếu tín dụng mở rộng nhanh trong khi lãi suất duy trì ở mức thấp, khả năng thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư sẽ càng làm gia tăng áp lực lạm phát.

Khuyến nghị: Chủ động kiểm soát giá và ổn định kỳ vọng thị trường

Trước những rủi ro tiềm ẩn, Cục Thống kê khuyến nghị Chính phủ, các bộ ngành, địa phương theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam để có các biện pháp ứng phó phù hợp nhằm đảm bảo nguồn cung, bình ổn giá trong nước.

Đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ, nhất là các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị.

Cục Thống kê cũng đề nghị các Bộ, ngành, địa phương cần theo dõi sát diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu (lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng dầu, gas...) để có giải pháp điều hành phù hợp và chủ động chuẩn bị các nguồn hàng vào dịp Lễ nhằm hạn chế tăng giá. Đồng thời cần có các biện pháp kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh để xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.

Bên cạnh đó, việc điều hành chính sách tiền tệ cần linh hoạt, đồng bộ với chính sách tiền tệ để vừa kiểm soát lạm phát hiệu quả, vừa hỗ trợ tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.

Cục Thống kê cũng nhấn mạnh vai trò của công tác truyền thông nhằm ổn định tâm lý tiêu dùng và ngăn chặn nguy cơ “lạm phát kỳ vọng” – một trong những yếu tố dễ tạo hiệu ứng dây chuyền trong điều kiện kinh tế mở như Việt Nam.

Lạm phát năm 2025 được dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp trong bối cảnh thế giới đầy bất ổn và kinh tế trong nước còn nhiều khó khăn. Việc giữ vững mục tiêu kiểm soát CPI ở mức 4,15% không chỉ đòi hỏi sự linh hoạt trong điều hành vĩ mô, mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành trong công tác bình ổn giá và bảo vệ sức mua của người dân.