Số liệu mới nhất cho thấy, trong những tháng đầu năm 2025, lượng sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc đã giảm tới hai phần ba so với cùng kỳ năm ngoái. Kim ngạch xuất khẩu theo đó cũng sụt giảm tới 74%. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc Trung Quốc áp dụng kiểm tra 100% lô hàng sầu riêng do phát hiện dư lượng Cadimi và chất vàng ô vượt mức cho phép.
Động thái này khiến quá trình thông quan tại cửa khẩu bị chậm trễ nghiêm trọng, kéo theo hệ lụy là thị phần sầu riêng Việt Nam tại thị trường Trung Quốc giảm mạnh, từ mức 42% năm ngoái xuống chỉ còn 28% hiện nay.
Trước tình hình trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đã phối hợp với Tổng cục Hải quan Trung Quốc nhằm tháo gỡ những khó khăn, vấn đề phát sinh, vướng mắc trong xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản hai bên, trước mắt phối hợp tháo gỡ xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc và đảm bảo thông suốt xuất, nhập khẩu vải thiều năm 2025. Hiện tại hai bên đã thống nhất thiết lập cơ chế họp thường niên cấp bộ trưởng, thành lập tổ công tác chung về kiểm tra chất lượng và an toàn thực phẩm, đồng thời triển khai “luồng xanh nông sản” nhằm ưu tiên thông quan nhanh cho các mặt hàng trái cây tươi trong mùa vụ, đặc biệt là sầu riêng.
Theo ông Đỗ Đức Duy - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường: "Sẽ phân nhóm các doanh nghiệp để quản lý theo mức độ rủi ro và ưu tiên cho các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng chất lượng cao, có lịch sử tuân thủ tốt các quy định về kiểm soát chất lượng để giảm các tần suất kiểm tra chất lượng. Phía Hải quan Trung Quốc sẽ tăng cường năng lực thông quan cũng như kiểm tra chất lượng và có thể bao gồm cả việc kéo dài thời gian làm việc".
Một tín hiệu tích cực là Trung Quốc vừa phê duyệt thêm 829 mã số vùng trồng và 131 cơ sở đóng gói sầu riêng của Việt Nam, giúp mở rộng năng lực xuất khẩu trong thời gian tới. Dù gặp khó, Việt Nam vẫn giữ vị trí là nhà cung cấp sầu riêng lớn thứ hai cho thị trường Trung Quốc.
Tình trạng nhiều hộ kinh doanh nhỏ, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM, treo biển "chỉ nhận tiền mặt" để né thuế đang gia tăng. Dù tưởng là cách “lách luật” an toàn, hành vi này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý khi cơ quan thuế đẩy mạnh số hóa và giám sát dòng tiền chặt chẽ hơn.