Tổng nợ xấu vượt 1 triệu tỉ đồng
Nợ xấu đang tiếp tục là một điểm nghẽn nghiêm trọng trong hệ thống tài chính Việt Nam. Tính đến hiện tại, tổng nợ xấu của các tổ chức tín dụng (TCTD), bao gồm cả khoản nợ đã bán cho Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) và nợ tiềm ẩn rủi ro, đã vượt mốc 1 triệu tỉ đồng. Dù tốc độ tăng đã chậm lại so với giai đoạn 2023–2024, nhưng tình trạng này vẫn gây cản trở lớn đến nỗ lực giảm lãi suất cho vay, qua đó ảnh hưởng đến dòng chảy tín dụng trong nền kinh tế.
Luật hóa Nghị quyết 42 – bước tiến cần thiết
Trước thực trạng nợ xấu tiếp tục tăng cao, tháng 5-2025, Quốc hội đã đưa ra đề xuất luật hóa một số nội dung quan trọng của Nghị quyết 42/2017/QH14 – văn bản pháp lý từng cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc xử lý nợ xấu. Theo thống kê, từ khi Nghị quyết 42 có hiệu lực (15-8-2017) đến cuối năm 2023, trung bình mỗi tháng ngành ngân hàng xử lý được 5.800 tỉ đồng nợ xấu – cao hơn 2,5 lần so với thời kỳ trước nghị quyết.
Khi Nghị quyết 42 hết hiệu lực cuối năm 2023, quá trình xử lý và thu hồi nợ gặp nhiều khó khăn. Việc luật hóa một số nội dung quan trọng như quyền thu giữ tài sản bảo đảm (TSBĐ), kê biên tài sản, hoàn trả TSBĐ là vật chứng… được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý ổn định, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và thúc đẩy xử lý nợ hiệu quả hơn.
Cải tổ hoạt động của VAMC và AMC
Song song với việc sửa đổi Luật các TCTD, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng tiến hành sửa đổi Nghị định 53/2013/NĐ-CP về hoạt động của VAMC, nhằm mở rộng phạm vi hoạt động mua nợ theo giá thị trường. Đặc biệt, dự thảo bỏ yêu cầu NHNN phải phê duyệt phương án mua nợ, giúp giảm thủ tục hành chính cho VAMC.
Ngoài ra, NHNN cũng xây dựng dự thảo Thông tư về hoạt động của công ty con, công ty liên kết của TCTD trong lĩnh vực quản lý nợ và khai thác tài sản (AMC), quy định rõ hơn về loại nợ được xử lý. Theo đó, các AMC có thể tiếp nhận, quản lý nợ xấu cả nội bảng và ngoại bảng theo ủy quyền, đảm bảo phù hợp với thực tiễn hoạt động tài chính ngày nay.
Hạn chế còn tồn tại và những thách thức phía trước
Mặc dù hành lang pháp lý đang dần được hoàn thiện, nhưng công tác xử lý nợ xấu vẫn đối mặt với nhiều thách thức:
Thị trường mua bán nợ thứ cấp yếu kém: Hiện nay chỉ có VAMC và Công ty Mua bán nợ Việt Nam (DATC) tham gia chính thức, trong khi năng lực tài chính của họ còn hạn chế.
Hạn chế thu hút vốn ngoại: Một số rào cản pháp lý liên quan đến sở hữu bất động sản khiến việc thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường mua bán nợ gặp khó khăn.
Chất lượng tài sản bảo đảm giảm sút: Trong quá khứ, các ngân hàng tập trung cho vay dựa vào tài sản bảo đảm là bất động sản, nhưng khi thị trường trầm lắng, nhiều tài sản được rao bán không thành công, buộc ngân hàng phải chấp nhận lỗ.
Thiếu nhân sự chuyên nghiệp: Các TCTD thiếu đội ngũ chuyên xử lý nợ, đội ngũ thu hồi thường kiêm nhiệm và không có kinh nghiệm tái cấu trúc doanh nghiệp.
Khó khăn về thủ tục tố tụng: Quá trình khởi kiện và thi hành án kéo dài, khiến chi phí thu hồi cao, tài sản bảo đảm giảm giá trị theo thời gian, làm gia tăng tổn thất cho ngân hàng.
Thiên hướng tăng trưởng tín dụng bằng mọi giá: Một số ngân hàng đặt KPI tăng trưởng cho vay cao, bỏ quên hiệu quả thu nợ, dẫn đến phát sinh nợ mới trong khi nợ cũ chưa xử lý xong.
Cần cái nhìn toàn diện và đồng bộ
Rõ ràng, xử lý nợ xấu không thể chỉ dựa vào một vài chính sách đơn lẻ mà cần có giải pháp tổng thể và đồng bộ từ cải cách pháp luật, nâng cao năng lực xử lý nợ, phát triển thị trường mua bán nợ đến thay đổi chiến lược tăng trưởng của các ngân hàng. Chỉ khi làm được điều đó, hệ thống tài chính mới đủ sức chống chịu, hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế một cách bền vững.
Bình luận (0)
Việt Nam ghi nhận 5,5 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt trong quý I/2025 - mức tăng mạnh chưa từng có. Thanh toán số đang dần trở thành thói quen phổ biến từ thành thị đến nông thôn, thay đổi cục diện tiêu dùng.
