Thị trường hàng giả online đang phát triển theo hướng ngày càng kín đáo và chuyên nghiệp. Chỉ cần một tài khoản mạng xã hội, các đối tượng có thể mở “gian hàng ảo” để rao bán mọi thứ từ mỹ phẩm, nước hoa đến thời trang cao cấp giả mạo. Theo Tổng cục Quản lý thị trường, phần lớn người bán sử dụng tên giả, không hiển thị thông tin cá nhân rõ ràng và thay đổi tài khoản thường xuyên nhằm tránh bị truy vết.
Không cần giấy phép kinh doanh, không cần địa điểm cụ thể, hình thức bán hàng này thường đánh vào sự cả tin của người tiêu dùng bằng các chiêu thức quen thuộc như livestream thật mắt, “review” dùng thử, giá rẻ bất ngờ và quảng cáo rằng "hàng xách tay", "hàng tồn kho hãng". Một khi khách đặt mua, sản phẩm sẽ được vận chuyển qua dịch vụ giao hàng nội thành hoặc ship COD. Đến khi nhận hàng mới phát hiện là hàng nhái, khách hàng muốn đổi trả thì người bán đã biến mất.
Bên cạnh đó, do quy trình mua bán được thực hiện hoàn toàn trực tuyến, không giấy tờ, không hóa đơn, nên rất khó để lực lượng chức năng xác định được chủ thể chịu trách nhiệm. Hình thức này đặc biệt bùng nổ sau dịch COVID-19, khi xu hướng mua sắm trực tuyến phát triển mạnh mẽ, nhưng hành lang pháp lý lại chưa theo kịp để xử lý dứt điểm.
Thay vì thuê mặt bằng, các đối tượng thường sử dụng căn hộ chung cư làm nơi trữ hàng giả, vừa kín đáo vừa dễ di chuyển. Theo báo cáo từ Cục Quản lý thị trường TP.HCM, nhiều vụ kiểm tra hàng lậu, hàng nhái thời gian qua đã phát hiện các căn hộ được tận dụng làm kho, có camera theo dõi và bảo vệ canh gác nghiêm ngặt như “mô hình mini logistics”.
Việc kiểm tra, xử lý gặp nhiều trở ngại do cần sự phối hợp từ ban quản lý tòa nhà và phải có lệnh khám xét rõ ràng. Ngoài ra, tâm lý ngại va chạm từ cư dân xung quanh cũng khiến công tác phát hiện gặp khó. Dù vậy, trong 5 tháng đầu năm 2025, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã xử lý trên 1.000 vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ qua hình thức online.
Mối nguy lan rộng và yêu cầu siết chặt quản lý
Hàng giả nay không chỉ trôi nổi ngoài chợ mà len lỏi vào không gian mạng và chung cư, khiến việc kiểm soát trở nên khó khăn. Người tiêu dùng dễ rơi vào bẫy trong “thị trường ảo” đầy rủi ro. Để xử lý triệt để, cần sự phối hợp giữa các nền tảng online và lực lượng chức năng, cùng với công nghệ truy vết và chế tài mạnh hơn. Nếu không siết chặt, niềm tin thị trường sẽ tiếp tục bị xói mòn.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang lấy ý kiến về dự thảo quy định tất cả các giao dịch mua bán vàng từ 20 triệu đồng trở lên phải thực hiện qua hình thức chuyển khoản ngân hàng. Đề xuất này được kỳ vọng sẽ tăng cường minh bạch hóa thị trường vàng, nhưng cũng đang vấp phải nhiều tranh luận về tính hợp lý và khả năng áp dụng trên thực tế.