Các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Microsoft, Amazon, Shopify, Duolingo... đang tiên phong trong việc ứng dụng AI vào hoạt động sản xuất – kinh doanh, đồng thời cắt giảm nhân sự để tối ưu chi phí và tăng hiệu suất.
Tại Google, Giám đốc điều hành Sundar Pichai cho biết hơn 30% mã nguồn hiện nay được tạo ra bởi AI. Trong khi đó, Microsoft cũng công bố con số ấn tượng: 20–30% mã lập trình đã được viết bởi công cụ trí tuệ nhân tạo. Không lâu sau, “gã khổng lồ phần mềm” này đã tiến hành sa thải 6.000 nhân viên – trong đó hơn 40% là lập trình viên tại trụ sở chính bang Washington.
Một phát ngôn viên của Microsoft nói: “Chúng tôi tập trung vào việc tạo ra AI giúp các nhà phát triển làm việc hiệu quả hơn, sáng tạo hơn và tiết kiệm thời gian. Điều này có nghĩa là một số vai trò sẽ thay đổi cùng với cuộc cách mạng AI, nhưng trí tuệ con người vẫn là trọng tâm của vòng đời phát triển phần mềm”.
AI thay thế người lao động là xu hướng lan rộng khắp Thung lũng Silicon và cả trên thế giới. Các gã khổng lồ công nghệ khác đã đi trước một bước trong việc này.
Tương tự, Amazon đang áp dụng AI để tinh giản bộ máy. Giám đốc điều hành Andy Jassy khẳng định trong bản ghi nhớ gửi tới 1,5 triệu nhân viên toàn cầu rằng: “Chúng ta sẽ cần ít người hơn cho những công việc hiện tại, nhưng cần thêm nhân sự cho các vị trí mới phù hợp với thời đại AI.”
Amazon cho biết không có kế hoạch sa thải diện rộng ngay lập tức, nhưng sẽ áp dụng chính sách “không tuyển mới” đối với những vị trí bị bỏ trống. Trước đó, hãng thương mại điện tử này từng tiết kiệm được khối lượng công việc tương đương 4.500 năm của lập trình viên nhờ triển khai công cụ AI nội bộ.
Tobias Lütke – CEO Shopify – đã đưa ra quy định nội bộ buộc mọi phòng ban muốn tuyển thêm nhân sự phải chứng minh rằng “AI không thể làm tốt hơn con người”.
Trong khi đó, Duolingo – nền tảng học ngôn ngữ trực tuyến nổi tiếng – đã lên kế hoạch thay thế dần các cộng tác viên và nhân sự hợp đồng bằng AI.
Theo thống kê của Insider, các vị trí văn phòng có công việc mang tính lặp đi lặp lại đang dần biến mất khỏi các trang tuyển dụng, nhường chỗ cho các vị trí đòi hỏi tư duy sáng tạo và khả năng tương tác cao.
Cảnh báo từ các “ông lớn” AI: 50% công việc cấp thấp sẽ biến mất
Christian Schneider – CEO startup fileAI – cũng cho biết làn sóng sa thải nhân sự trong ngành công nghệ chính là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy cuộc tái cấu trúc do AI dẫn dắt đang diễn ra mạnh mẽ và sẽ chưa dừng lại.
“Chỉ cần nhìn vào các đợt sa thải trong ngành công nghệ, bạn sẽ thấy rõ cuộc tái cấu trúc đang diễn ra. Tôi hoàn toàn tin rằng làn sóng cắt giảm sẽ còn thắt chặt hơn nữa trong thời gian tới”, ông nói.
Dario Amodei – CEO Anthropic (một trong những công ty AI hàng đầu thế giới) – đưa ra cảnh báo mạnh mẽ trong một cuộc phỏng vấn với trang Axios đầu tháng 6 rằng AI có thể xóa sổ tới 50% các công việc cấp thấp.
“Chúng tôi, với tư cách là những người tạo ra công nghệ này, có trách nhiệm và nghĩa vụ phải trung thực về những gì sắp xảy ra. Tôi nghĩ điều này vẫn chưa thực sự nằm trong tầm nhận thức của nhiều người”, ông nói.
Dario cũng khẳng định rằng AI đang bắt đầu vượt trội hơn con người trong hầu hết công việc trí tuệ, và toàn xã hội sẽ phải cùng nhau đối mặt với điều đó.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với cảnh báo bi quan về AI, Arthur Mensch (Giám đốc điều hành Mistral AI - công ty khởi nghiệp AI hàng đầu Pháp) rằng nhiều tuyên bố hiện nay đang bị “thổi phồng quá mức”. Theo ông, thay vì thay thế hoàn toàn con người, AI sẽ tái định nghĩa cách con người làm việc, mở ra cơ hội cho những công việc mang tính tương tác và phản biện cao.
“Tôi kỳ vọng rằng sẽ có nhiều công việc mang tính tương tác hơn, vì đó không phải điều dễ bị thay thế”, doanh nhân 32 tuổi người Pháp chia sẻ.
Tại hội nghị VivaTech ở Paris (thủ đô Pháp) đầu tháng 6, Arthur Mensch phát biểu rằng ông kì vọng AI sẽ tạo ra các công việc mới yêu cầu con người tham gia đánh giá, phản hồi và kiểm tra đầu ra. Đó là cách để duy trì kỹ năng và năng lực tư duy của họ.
“Đó là một rủi ro có thể tránh được, nếu bạn xem xét vấn đề này từ góc độ thiết kế AI. Nếu AI được thiết kế sao cho con người vẫn tham gia tích cực vào quá trình sử dụng, như đưa phản hồi, đánh giá kết quả và tư duy phản biện, thì nguy cơ mất kỹ năng vì quá phụ thuộc vào công nghệ này có thể tránh được”, ông lý giải.
Ngoài ra, Arthur cũng nhấn mạnh rằng con người không nên tin tuyệt đối vào bất cứ điều gì mà AI tạo ra. Khả năng tổng hợp và phê bình thông tin phải luôn là phần cốt lõi trong giáo dục và công việc.
Dù mang lại nhiều cơ hội tăng trưởng và hiệu suất, AI đang đặt ra những thách thức to lớn với thị trường lao động toàn cầu. Trong khi một số công việc có thể biến mất, các vị trí yêu cầu sự sáng tạo, tư duy phản biện và khả năng tương tác sâu sắc giữa người với người sẽ có nhiều “đất diễn” hơn. Vấn đề không chỉ là AI thay thế ai, mà là xã hội sẽ chuẩn bị thế nào để thích ứng.
Một nghiên cứu mới từ MIT Media Lab cho thấy: dùng ChatGPT có thể khiến hoạt động não bộ giảm sút, khả năng ghi nhớ suy yếu và sức sáng tạo bị ảnh hưởng. Trí tuệ nhân tạo đang giúp chúng ta viết nhanh hơn – nhưng có thể khiến chúng ta nghĩ chậm lại.