Đàm phán Mỹ – Trung tại London: Thị trường đặt cược vào đất hiếm và chip

Cuộc đàm phán thương mại cấp cao giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra ngày 10/6 tại London đang thu hút sự quan tâm lớn từ giới đầu tư, trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang so kè chiến lược xung quanh hai mặt hàng có ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường toàn cầu: đất hiếm và chip bán dẫn. Tác động từ cuộc mặc cả này có thể lan rộng đến cổ phiếu công nghệ, nguyên vật liệu, và cả xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trung Quốc – quốc gia chiếm gần 90% thị phần khai thác và chế biến đất hiếm toàn cầu – đang tận dụng vị thế thống lĩnh của mình để tạo sức ép thương mại. Kể từ tháng 4/2025, Bắc Kinh siết xuất khẩu đất hiếm thông qua cơ chế cấp phép mới, yêu cầu doanh nghiệp phải kê khai rõ ràng mục đích sử dụng. Động thái này khiến chuỗi cung ứng nguyên vật liệu cho ngành xe điện, quốc phòng và điện tử công nghệ cao rơi vào trạng thái chờ đợi – từ đó ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của nhiều tập đoàn sản xuất tại Mỹ và châu Âu.

Phái đoàn đàm phán Mỹ, Trung tại Anh (Ảnh: Reuters).  

Dù vậy, Trung Quốc vẫn phát tín hiệu linh hoạt khi cấp phép tạm thời cho một số nhà cung cấp linh kiện của GM, Ford và Stellantis – cho thấy nước này vẫn muốn giữ kênh đối thoại mở với Washington. Giới phân tích coi đây là động thái “giữ giá” trước đàm phán, đồng thời giúp tránh làm gián đoạn ngay lập tức thị trường vật liệu công nghiệp.

Phía Mỹ, trong khi đó, tiếp tục duy trì kiểm soát chặt với xuất khẩu chip bán dẫn cao cấp – đặc biệt là các dòng chip AI dùng trong quốc phòng và siêu máy tính. Washington cho thấy sự thận trọng trong việc nới lỏng, dù một số nguồn tin cho biết khả năng trao đổi có chọn lọc đang được đặt lên bàn cân, nếu Trung Quốc “mở van” đất hiếm trở lại.

Tình trạng giằng co giữa hai bên đã tác động rõ rệt đến thị trường tài chính. Cổ phiếu nhóm công nghệ bán dẫn tại Mỹ có dấu hiệu trồi sụt theo kỳ vọng đàm phán, trong khi chỉ số giá các khoáng sản đất hiếm tại Trung Quốc liên tục tăng nhẹ kể từ đầu quý II. Các nhà quản lý quỹ đang theo sát diễn biến London như một chỉ báo chiến lược cho cả giá nguyên liệu và xu hướng đầu tư vào công nghệ lõi trong năm 2025.

Nếu đàm phán thất bại, kịch bản “tách rời chuỗi cung ứng công nghệ” sẽ trở nên rõ nét hơn, gây áp lực dài hạn lên chi phí sản xuất toàn cầu. Ngược lại, nếu hai bên đạt được một cơ chế trao đổi có điều kiện giữa đất hiếm và chip, thị trường có thể sẽ phản ứng tích cực trong ngắn hạn, đặc biệt là nhóm cổ phiếu công nghệ, ô tô điện và công nghiệp quốc phòng.

Trong bối cảnh địa chính trị ngày càng chi phối thị trường tài chính toàn cầu, cuộc gặp tại London không chỉ là phép thử về khả năng đàm phán, mà còn là bước định giá lại rủi ro chính trị trong các lĩnh vực đầu tư công nghệ và nguyên vật liệu chiến lược.