Cuộc đua kiếm tiền từ AI tại Trung Quốc ngày càng khốc liệt

Từ cuối năm 2022, Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư AI với quyết tâm chiếm lĩnh thị trường. Đầu năm nay, nước này công bố gói đầu tư 60 tỷ Nhân dân tệ cho ngành công nghiệp AI quốc gia. Trước đó, từ năm 2000 đến 2023, hơn 184 tỷ USD đã được chính phủ rót vào hơn 9.600 doanh nghiệp AI thông qua các quỹ đầu tư mạo hiểm nhà nước, đi kèm là việc phát triển hạ tầng dữ liệu và cụm điện toán phục vụ nghiên cứu và triển khai.

Bên cạnh nỗ lực từ khu vực công, khối doanh nghiệp tư nhân cũng nổi lên mạnh mẽ với sự góp mặt của các "kỳ lân AI" như Zhipu AI, MiniMax, Baichuan AI, Moonshot AI, StepFun và 01.ai. Mỗi startup này đều có giá trị trên 1 tỷ USD, nhận được nguồn vốn lớn từ các quỹ đầu tư tư nhân, tập đoàn công nghệ và nhà nước.

Đáng chú ý, thành công gần đây của DeepSeek đã kích hoạt một làn sóng cạnh tranh mới, thúc đẩy các ông lớn công nghệ tại Trung Quốc bước vào giai đoạn bứt tốc. Cuộc đua hiện không chỉ có Baidu, Alibaba và Tencent mà còn có sự gia nhập của Bytedance, Huawei, Meituan và Pinduoduo.

Ba mặt trận chính của cuộc đua AI

Cuộc cạnh tranh đang diễn ra quyết liệt trên ba mặt trận: hạ tầng đám mây, phát triển mô hình và ứng dụng AI.

Với hạ tầng đám mây, thị trường Trung Quốc được dự báo sẽ đạt doanh số hơn 50 tỷ USD trong năm nay và tăng lên gần 80 tỷ USD vào năm 2027. Tăng trưởng phần lớn đến từ nhu cầu ứng dụng AI.

Alibaba vẫn giữ vị trí dẫn đầu, với doanh số điện toán đám mây quý I/2025 tăng 18% so với cùng kỳ năm trước. Tập đoàn này cũng công bố kế hoạch mở rộng dịch vụ ra toàn cầu. Trong khi đó, Baidu tạo bất ngờ với doanh thu điện toán đám mây quý đầu năm tăng 42%, vượt xa dự báo. Bytedance với Volcano Engine và Huawei với chiến lược tập trung vào doanh nghiệp nhà nước cũng đang giành được thị phần đáng kể.

Trên mặt trận phát triển mô hình, các công ty đều đẩy mạnh nghiên cứu và cho ra đời các mô hình AI riêng. DeepSeek được xem là nhân tố tạo cú hích lớn. Sau đó, Alibaba với Qwen và Bytedance với Doubao đã tung ra các mô hình mã nguồn mở để thu hút cộng đồng phát triển.

Một số doanh nghiệp tìm cách tạo dấu ấn riêng. Baidu tích hợp AI ngôn ngữ và thị giác vào hệ thống đa phương thức nhằm hỗ trợ các công ty robot. Trong khi đó, các doanh nghiệp khác tập trung nâng cao năng lực cá nhân hóa và hiệu suất mô hình để cạnh tranh.

Ở mặt trận ứng dụng, Tencent đang có lợi thế nhờ hệ sinh thái WeChat với 1,4 tỷ người dùng. WeChat tích hợp nhắn tin, thanh toán, mua sắm, đặt đồ ăn và hiện đang thử nghiệm AI tạo hình ảnh, tìm kiếm thông minh và dịch vụ đại lý tự động.

Alibaba tận dụng lượng lớn dữ liệu từ hoạt động thương mại điện tử để cải thiện AI đề xuất sản phẩm và quảng cáo. Tuy nhiên, Baidu gặp khó khăn khi chatbot miễn phí Ernie ảnh hưởng đến mảng tìm kiếm – vốn là nguồn thu chủ lực. Dù vậy, hãng này lại ghi dấu ấn trong lĩnh vực xe tự lái khi vận hành một trong những đội taxi không người lái lớn nhất thế giới.

Yếu tố khiến cuộc đua công nghệ lần này nóng hơn cả là việc 3 gã khổng lồ Baidu, Alibaba và Tencent không phải các DN duy nhất cạnh tranh để giành quyền thống trị.

"Sóng ngầm" từ những thế lực mới

Sự trỗi dậy của những cái tên như Pinduoduo, Meituan và Huawei đang thách thức vị thế truyền thống của bộ ba Baidu – Alibaba – Tencent. Các doanh nghiệp này sở hữu tệp người dùng rộng lớn và đang từng bước tích hợp AI vào các dịch vụ cốt lõi.

Pinduoduo và Meituan không chỉ dừng lại ở thương mại điện tử hay giao đồ ăn mà còn mở rộng sang phát triển AI, trong khi Huawei nắm lợi thế về thiết bị tiêu dùng để triển khai công nghệ do chính mình phát triển.

Đặc biệt, Bytedance nổi lên là đối thủ tiềm năng hàng đầu. Không chỉ thống trị thị trường nội địa với Douyin, công ty này còn sở hữu dữ liệu khổng lồ từ người dùng toàn cầu qua TikTok. Lợi thế về dữ liệu và năng lực quốc tế giúp Bytedance mở rộng khả năng phát triển AI, tiếp cận nguồn nhân lực chất lượng và công nghệ tiên tiến nhanh hơn nhiều đối thủ trong nước.

Cuộc đua còn dài

Dù Trung Quốc đã đạt nhiều tiến bộ, cuộc đua AI vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu. Các tập đoàn công nghệ lớn đang đứng trước lựa chọn: tiếp tục thống trị hay bị thay thế bởi những thế lực mới đang nổi lên với tốc độ phát triển nhanh và chiến lược linh hoạt hơn. Kết quả cuộc đua sẽ phụ thuộc vào sự đổi mới, khả năng tích hợp công nghệ và khai thác hiệu quả dữ liệu – yếu tố cốt lõi trong cuộc chơi AI toàn cầu hiện nay.