Mỹ – Việt Nam đạt thỏa thuận thương mại mới: Thuế 20% cho hàng xuất khẩu Việt Nam

Ngày 2/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đã đạt được thỏa thuận thương mại với Việt Nam, theo đó Washington sẽ áp mức thuế 20% đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với mức 46% mà Nhà Trắng từng đe dọa áp dụng từ tuần tới. Đây được xem là động thái quan trọng nhằm xoa dịu căng thẳng thương mại giữa hai nước và tránh nguy cơ áp lực thuế quan leo thang ngay trước hạn chót 9/7 mà chính quyền Trump đặt ra để kết thúc đàm phán.

Phát biểu trên mạng xã hội Truth Social sau cuộc trao đổi với Tổng Bí thư Tô Lâm, Tổng thống Trump gọi đây là “vinh dự lớn” khi đạt được thỏa thuận với Việt Nam. Theo ông, hàng hóa Việt Nam sẽ chịu thuế 20%, còn các lô hàng bị cho là “chuyển tải” từ nước thứ ba qua Việt Nam – đặc biệt những sản phẩm chủ yếu sản xuất tại Trung Quốc rồi hoàn thiện tại Việt Nam – sẽ phải chịu mức thuế 40%. Đổi lại, Việt Nam cam kết dành thuế suất 0% cho nhiều mặt hàng Mỹ, trong đó có ô tô động cơ lớn, nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường cho doanh nghiệp Mỹ.

Phía Việt Nam xác nhận hai bên đã ra tuyên bố chung về khuôn khổ thương mại mới, song không nêu chi tiết mức thuế cụ thể mà Tổng thống Trump công bố. Hà Nội nhấn mạnh cam kết mở cửa thị trường cho hàng hóa Mỹ và tái khẳng định đề nghị lâu nay muốn được Washington công nhận là nền kinh tế thị trường và gỡ bỏ hạn chế xuất khẩu công nghệ cao – điều mà Mỹ vẫn chưa chính thức chấp thuận.

Tàu container tại Cảng container quốc tế Hải Phòng

Thỏa thuận với Việt Nam được coi là thắng lợi quan trọng về mặt chính trị cho Tổng thống Trump, trong bối cảnh chính quyền ông chạy đua để ký kết các thỏa thuận thương mại với nhiều đối tác lớn trước thời hạn mà ông đặt ra hồi tháng 4. Trong kế hoạch công bố khi đó, Mỹ đã đe dọa áp mức thuế nhập khẩu cao hơn 40% đối với hàng hóa từ hơn một chục quốc gia, đồng thời hoãn thực thi phần lớn thuế suất mới đến ngày 9/7 để tiếp tục đàm phán.

Việt Nam từ lâu đã nổi lên như điểm đến sản xuất thay thế Trung Quốc, đặc biệt sau khi chính quyền Trump trong nhiệm kỳ đầu áp thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng Trung Quốc, thúc đẩy các doanh nghiệp Mỹ tìm cách dịch chuyển chuỗi cung ứng. Theo số liệu của Cục Thống kê Mỹ, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng gần ba lần từ dưới 50 tỷ USD năm 2018 lên khoảng 137 tỷ USD vào năm 2024. Tuy nhiên, xuất khẩu của Mỹ sang Việt Nam chỉ tăng khoảng 30% trong cùng giai đoạn, đạt hơn 13 tỷ USD vào năm ngoái.

Giới quan sát lưu ý rằng chi tiết thực thi các quy định chống “chuyển tải” vẫn còn thiếu rõ ràng và có thể trở thành điểm nóng trong quan hệ song phương nếu không được giải quyết minh bạch. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu mức thuế ban đầu 46% được giữ nguyên, Việt Nam có nguy cơ mất lợi thế cạnh tranh so với các nước Đông Nam Á khác, đồng thời có thể khiến Hà Nội giảm mức độ tin cậy chiến lược dành cho Mỹ trong hợp tác an ninh – vào thời điểm cả hai bên đều coi nhau là đối trọng quan trọng để cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.

Thông tin về thỏa thuận đã ngay lập tức tác động tới thị trường tài chính, với cổ phiếu các tập đoàn thời trang thể thao lớn của Mỹ như Nike, Under Armour và VF Corp đồng loạt tăng giá, phản ánh kỳ vọng chi phí nhập khẩu từ Việt Nam sẽ thấp hơn nhiều so với kịch bản áp thuế 46%. Trong khi đó, đàm phán với nhiều đối tác khác của Mỹ vẫn gặp không ít khó khăn. Thỏa thuận với Anh đạt được hồi tháng 5 chủ yếu là khuôn khổ định hướng, trong khi đàm phán với Nhật Bản – đồng minh quan trọng nhất của Mỹ ở châu Á – dường như đang rơi vào bế tắc.