Eo biển Hormuz là nơi trung chuyển khoảng 20% sản lượng dầu mỏ và phần lớn khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) toàn cầu – đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng năng lượng từ Trung Đông đến châu Âu và châu Á. Đặc biệt, trong bối cảnh châu Âu đang tìm cách giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ Nga, Hormuz càng trở thành “huyết mạch” sống còn.
Theo ông Claude Moniquet – chuyên gia an ninh và cựu sĩ quan tình báo Pháp, việc Iran phong tỏa Hormuz sẽ là một thảm họa đối với nền kinh tế châu Âu: “Giá dầu có thể vượt ngưỡng 130 USD/thùng, kéo theo lạm phát, tăng chi phí sinh hoạt và gián đoạn sản xuất quy mô lớn.”
Các nước như Đức, Italy, Tây Ban Nha hay Hy Lạp – vốn phụ thuộc nhiều vào năng lượng nhập khẩu từ Trung Đông – sẽ là những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Iran không chỉ tuyên bố đang cân nhắc phong tỏa tuyến đường biển chiến lược này mà còn hé lộ khả năng sử dụng các biện pháp quân sự trong phản ứng đối phó với phương Tây.
Ông Sardar Esmail Kowsari – chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và nghị sĩ quốc hội Iran – tuyên bố: “Việc đóng cửa eo biển Hormuz đang được cân nhắc. Chúng tôi có nhiều lựa chọn để trừng phạt đối thủ, và phản ứng quân sự chỉ là một phần trong số đó.”
Giới chuyên gia quân sự cảnh báo Iran có thể sử dụng tên lửa tầm ngắn và tầm trung để tấn công các giàn khoan, đường ống dẫn dầu hoặc tàu thương mại trong vịnh Ba Tư. Đồng thời, nguy cơ các cuộc tấn công bằng UAV – tương tự như đòn đánh vào ngành dầu mỏ Saudi Arabia năm 2012 – hoàn toàn có thể lặp lại.
Một đòn phong tỏa vật lý bằng chiến hạm cũng không bị loại trừ, có thể khiến thương mại năng lượng và hàng hóa toàn cầu đình trệ chỉ trong vài ngày.
Theo phân tích của Viện Oxford Economics, nếu Iran hiện thực hóa lời đe dọa, GDP toàn cầu sẽ chịu tác động tiêu cực ngay trong quý kế tiếp. Lạm phát tại Mỹ có thể vọt lên 6% vào cuối năm, trong khi châu Âu sẽ đối mặt với cú sốc lạm phát lan rộng.
Giá năng lượng tăng sẽ kéo theo chi phí sản xuất và logistics tăng mạnh. Các ngành công nghiệp trụ cột như chế tạo, nông nghiệp, vận tải sẽ bị siết chặt chi phí, đe dọa khả năng cạnh tranh và việc làm. Sức mua của người dân sụt giảm, trong khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) buộc phải duy trì lãi suất cao để kiểm soát lạm phát, càng cản trở quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch và xung đột Nga – Ukraine.
Ngoài dầu và khí đốt, eo biển Hormuz còn là tuyến vận chuyển nhiều mặt hàng quan trọng khác như thiết bị điện tử, linh kiện công nghiệp và hàng tiêu dùng. Sự gián đoạn giao thương sẽ làm chậm chuỗi cung ứng, tăng chi phí bảo hiểm hàng hải và logistics, làm gia tăng thêm áp lực lên giá cả và đời sống người dân.
Giới quan sát cho rằng việc Iran đóng cửa Hormuz không chỉ là một đòn kinh tế mà còn có thể kích hoạt các phản ứng quân sự từ Mỹ, liên minh châu Âu và các quốc gia vùng Vịnh. Một cuộc đụng độ quy mô lớn có thể kéo Pháp, Anh – những nước có hiện diện hải quân thường trực trong khu vực – vào vòng xoáy chiến sự, thậm chí đặt NATO trước thử thách trong việc thực thi các cam kết an ninh tập thể.
Hiện tại, các nước châu Âu vẫn đang theo sát tình hình và thảo luận các phương án phản ứng trong khuôn khổ Liên minh châu Âu và NATO. Tuy nhiên, theo các nhà hoạch định chính sách, “phòng ngừa sớm luôn là chiến lược tốt nhất” – bao gồm cả việc tăng cường dự trữ năng lượng, tìm kiếm đối tác thay thế và sẵn sàng phản ứng nếu rủi ro hiện hữu trở thành hiện thực.
Khả năng Iran phong tỏa eo biển Hormuz đã vượt khỏi phạm vi một lời đe dọa đơn thuần. Nếu trở thành hiện thực, nó sẽ không chỉ là một cú sốc năng lượng mà còn là biến cố chính trị – kinh tế mang tính toàn cầu. Châu Âu đang bước vào giai đoạn “báo động đỏ”, nơi từng hành động ngoại giao, mỗi phản ứng chính sách đều cần được tính toán kỹ lưỡng để tránh bị cuốn vào cơn lốc xung đột ngoài mong muốn.
Bình luận (0)
Tỷ giá hôm nay (21/8), bắt đầu làm việc ngày thứ Năm, tỷ giá trung tâm tại Ngân hàng Nhà nước nâng lên mức 25.273 đồng/USD. Cùng lúc, giá USD bán ra ở một số ngân hàng thương mại chủ yếu tăng so với phiên trước, tại nơi công bố cao nhất đạt 26.536 đồng/USD. Chỉ số USD index hiện quanh mốc 98,30 điểm.
