Đưa thị trường tài sản mã hóa vào khuôn khổ

Hợp thức hóa một thị trường sôi động vốn tồn tại lâu nay

Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, có hiệu lực từ ngày 9/9/2025 chính thức triển khai khung thí điểm kéo dài 5 năm đối với hoạt động phát hành và giao dịch tài sản mã hóa. Các nền tảng được cấp phép phải có vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng, với sự tham gia chi phối từ các tổ chức đầu tư và tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 49%.

Mọi giao dịch phải được thanh toán bằng đồng VND, và chỉ các doanh nghiệp trong nước mới được phép phát hành tài sản mã hóa mới. Trường hợp nhà đầu tư trong nước giao dịch tài sản mã hóa không thông qua tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa do Bộ Tài chính cấp phép tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật.

Rõ ràng, số lượng nhà đầu tư chịu tác động bởi quy định này là không nhỏ, vì lâu nay họ vẫn giao dịch trên các sàn quốc tế như Binance, Coinbase hay các sàn phi tập trung (DEX)...

Theo các chuyên gia, thay vì để dòng chảy tài sản số vận hành tự phát, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP không chỉ đơn thuần là một văn bản hành chính, mà được coi như một "bản thiết kế" cho thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam trong giai đoạn thí điểm; là một bước "mở cửa có kiểm soát", tạo tiền đề tốt để Việt Nam dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ mới.

Dữ liệu từ Chainalysis - công ty phân tích dữ liệu crypto hàng đầu thế giới - cho thấy dòng chảy tài sản mã hóa vào Việt Nam liên tục duy trì trên 100 tỷ USD mỗi năm, tính từ 2022-2024, cao hơn gấp đôi dòng vốn đầu tư nước ngoài chính thống. Báo cáo của tổ chức TripleA tại Singapore cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 17 triệu người sở hữu tài sản mã hóa, chiếm 17% dân số, đứng thứ 5 toàn cầu.

Theo Dragon Capital, nhiều nhà đầu tư sẵn sàng nộp thuế và giao dịch trên các nền tảng chính thức nếu được pháp luật bảo vệ. Việc có hành lang pháp lý sẽ thu hút không chỉ những người đã sở hữu tài sản số mà cả những nhà đầu tư mới, vốn trước đây còn e ngại.

TS. Nguyễn Duy Phương - Giám đốc đầu tư chiến lược quỹ DGCapital kỳ vọng với sự ra đời Nghị quyết của Chính phủ về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam sẽ đạt được một số mục tiêu quan trọng. Đó là kiểm soát rủi ro, đồng thời khuyến khích đổi mới trong lĩnh vực tài sản số. Đi kèm với đó là các biện pháp chống rửa tiền cũng cần sự liên thông giữa các nền tảng”- TS. Nguyễn Duy Phương nói.

Ông Khoa Hồ - nhà sáng lập kiêm giám đốc công nghệ sàn BSX, cựu kỹ sư Coinbase đồng quan điểm, Việt Nam sớm thí điểm thị trường tài sản số để bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, tạo nguồn thu thuế và thu hút ngoại tệ.

Trong giai đoạn này, chính sách thuế đối với giao dịch, chuyển nhượng, kinh doanh tài sản mã hóa sẽ được áp dụng tương tự như quy định thuế đối với chứng khoán cho đến khi có chính sách thuế riêng. quy định thuế đối với chứng khoán cho đến khi có chính sách thuế riêng.

Nóng cuộc đua tài sản mã hoá

Hạ tầng, nhân lực, bảo mật... là những vấn đề then chốt để phát triển thị trường tài sản số. Không chỉ dừng ở yêu cầu vốn, nghị quyết còn đưa ra hàng loạt điều kiện khắt khe về công nghệ và nhân sự. Doanh nghiệp phải chứng minh năng lực hạ tầng công nghệ thông tin đạt chuẩn an toàn cấp độ 4, hoàn thiện ít nhất 10 quy trình nghiệp vụ then chốt - từ quản trị rủi ro, bảo mật thông tin, phát hành và lưu ký tài sản, đến thanh toán và xử lý sự cố.

Dù vậy, việc thiết kế khung quản lý đủ chặt để ngăn rủi ro nhưng không làm mất lợi thế.

Ở nhiều quốc gia, cơ quan quản lý không tập trung vào việc ép doanh nghiệp có vốn quá lớn, mà thay vào đó đặt trọng tâm vào các tiêu chí khác như năng lực công nghệ, yêu cầu bảo hiểm (trung bình khoảng 230 triệu USD đối với một sàn giao dịch tài sản số), tiêu chuẩn cơ sở vật chất và chất lượng nhân sự.

Việt Nam lựa chọn một cách tiếp cận chặt chẽ hơn, yêu cầu vốn điều lệ ở mức cao (vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng đối với doanh nghiệp trong nước khi tham gia thị trường), để đảm bảo thanh khoản cho người dùng, rằng chỉ những doanh nghiệp đủ tiềm lực tài chính mới có thể đứng vững trước các rủi ro hệ thống, đồng thời có khả năng chi trả cho việc bảo hiểm và bồi thường khi sự cố xảy ra.

Thực tế cho thấy, một số doanh nghiệp trong nước đã có sự chuẩn bị từ sớm. SSI Digital (SSID) là ví dụ điển hình. Vào ngày 19/6/2025, SSID cùng các đơn vị thuộc SSI đã ký hợp tác với Tether, U2U Network và Amazon Web Services (AWS) nhằm xây dựng hệ sinh thái tài chính số, blockchain và điện toán đám mây tại Việt Nam. Không kém cạnh, Ngân hàng MB cũng đã ký bản ghi nhớ với Dunamu (Hàn Quốc)– công ty vận hành sàn Upbit – hỗ trợ công nghệ và hạ tầng để xây dựng sàn giao dịch tài sản số trong nước. Động thái này cho thấy các định chế tài chính Việt Nam không chỉ dừng ở quan sát, mà đã thực sự đặt cược vào thị trường mới.

Một số ngân hàng và công ty chứng khoán cũng đã thông báo sẽ tham gia sàn giao dịch tài sản số tại Việt Nam như Techcombank, VP Bank, CTCK VIX… cũng có hoạt động liên kết, liên minh lập các đơn vị liên quan đến hoạt động này.

Theo ông Huỳnh Anh Tuấn, Giám đốc CTCK ngân hàng số Vikki, các CTCK lớn hoặc CTCK trực thuộc ngân hàng đều sẽ không đứng ngoài cuộc khi sàn giao dịch tài sản số của Việt Nam ra đời. Ít nhất các công ty cũng có đủ năng lực, điều kiện để tham gia làm đơn vị môi giới giao dịch (tương tự như giao dịch chứng khoán).

Dù vậy, theo các chuyên gia tài chính, cơ hội lớn bao giờ cũng đi kèm thách thức. Bảo vệ khách hàng, tách biệt tài sản giữa khách hàng và sàn, tuân thủ các quy định về thuế và các biện pháp chống rửa tiền hay chống tài trợ khủng bố là các yếu tố nền tảng để xây dựng sàn giao dịch thí điểm tiền kỹ thuật số thời gian tới. Bộ Tài chính, NHNN, Bộ Công an và UBCK Nhà nước sẽ phải phối hợp chặt chẽ trong ban hành hướng dẫn cụ thể, tránh chồng chéo và mâu thuẫn pháp lý.

“Bên cạnh đó thị trường tài sản mã hoá phải tạo ra hệ sinh thái rộng lớn chứ không dừng lại ở hoạt động mua bán. Đó là hệ sinh thái gồm các mô hình tài chính phi tập trung (DeFi), dịch vụ cho vay ngang hàng dựa trên tài sản mã hóa, hoạt động token hóa bất động sản hay tín chỉ carbon và đặc biệt là dịch vụ lưu ký an toàn để bảo vệ nhà đầu tư”- PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh) chia sẻ.