Doanh nghiệp Việt trước áp lực ESG: Khi tấm vé "toàn cầu hóa" trở thành yêu cầu sống còn

ESG: Từ cam kết tự nguyện đến chuẩn mực toàn cầu

Trước đây, ESG thường được xem là một phần trong chiến lược trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR). Nhưng hiện tại, nó đã trở thành tiêu chuẩn đánh giá bắt buộc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, buộc các doanh nghiệp Việt phải điều chỉnh hệ thống quản trị, mô hình vận hành và chiến lược tăng trưởng nếu không muốn bị loại khỏi "sân chơi" quốc tế.

Ông Sam Hanna (Viện Công nghệ Châu Á – AIT Vietnam) khẳng định: “ESG giờ đây là cấu trúc chiến lược gắn liền với ra quyết định kinh doanh”. Một khảo sát mà ông dẫn chứng cho thấy:

   - 80% doanh nghiệp Việt có kế hoạch ESG,

   - Nhưng chỉ 15% doanh nghiệp lớn có báo cáo đầy đủ,

   - Và tới 76% chưa xây dựng hệ thống quản trị ESG rõ ràng.

Tích hợp ESG cùng chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo

Theo TS. Lương Thái Bảo (ĐH Kinh tế Quốc dân), kết hợp ESG với chuyển đổi số là con đường bắt buộc để gia tăng năng lực cạnh tranh. Với lợi thế dân số trẻ, Việt Nam có nhiều dư địa để phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại rào cản lớn về vốn và chính sách chưa đồng bộ, khiến doanh nghiệp chậm thích ứng.

Ở góc độ dài hạn, PGS.TS. Lê Đức Hoàng cho rằng mô hình hợp tác ba bên giữa Trường Đại học – Doanh nghiệp – Tổ chức tài chính sẽ là chìa khóa nâng cao năng lực thực thi ESG. Dù đã có mô hình đổi mới sáng tạo tại một số trường, nhưng nhiều nơi vẫn thiếu liên kết thực chất do chưa xác định rõ lợi ích chung.

Tài chính xanh: Nền tảng hỗ trợ cho ESG

ESG không thể thực hiện nếu thiếu nền tảng tài chính phù hợp. Theo ông Lê Duy Bình (Giám đốc Economica Việt Nam), doanh nghiệp không chỉ cần ưu đãi thuế, mà quan trọng hơn là một môi trường kinh doanh minh bạch, chi phí tuân thủ thấp và thủ tục rõ ràng. Việc cắt giảm chi phí ngoài luồng và cải cách thủ tục hành chính sẽ có tác động lớn hơn nhiều lần so với ưu đãi chính sách.

Ngoài tín dụng xanh, ông Bình nhấn mạnh tiềm năng mở rộng sang thị trường vốn thông qua trái phiếu xanh, cổ phiếu xanh và sản phẩm tài chính đổi mới. Tuy nhiên, để phát triển thị trường này, Việt Nam cần khẩn trương:

   - Ban hành danh mục phân loại dự án xanh,

   - Thiết lập cơ chế thử nghiệm có kiểm soát,

   - Và xây dựng trung tâm tài chính xanh với hạ tầng pháp lý, công nghệ và nhân lực phù hợp.

Không chỉ cuộc chơi của "ông lớn"

Một thông điệp xuyên suốt được các chuyên gia nhấn mạnh: ESG không chỉ dành cho các tập đoàn lớn. Doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) – lực lượng chiếm hơn 97% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam – cần được tiếp cận công bằng các chính sách, tài chính và hỗ trợ đào tạo về ESG.

ESG đang dịch chuyển từ một lựa chọn thành điều kiện sống còn trong quá trình toàn cầu hóa. Đối với doanh nghiệp Việt, thích ứng kịp thời với ESG không chỉ là cách để bảo vệ vị thế hiện tại, mà còn là tấm vé để vươn ra thị trường quốc tế, nâng tầm thương hiệu và phát triển bền vững trong kỷ nguyên kinh tế xanh – số hóa.