Theo số liệu của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, Việt Nam có khoảng 3,6 triệu hộ và cá nhân kinh doanh, với tổng số thu thuế đạt gần 26.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập trong quản lý, đặc biệt với các hộ kinh doanh lớn.
Bộ Tài chính nêu rõ: hiện có hơn 4.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 10 tỷ đồng, nhưng hơn một nửa vẫn nộp thuế theo phương pháp khoán, với mức thuế chỉ tương đương 0,4% doanh thu – trong khi các hộ kê khai đầy đủ theo quy định phải nộp từ 25–30% doanh thu.
“Mức chênh lệch này lên tới 7 lần, tạo ra sự bất công và lợi thế cạnh tranh không lành mạnh,” Bộ Tài chính khẳng định.
Thống kê cho thấy, mức thuế khoán trung bình hiện nay là 686.000 đồng/tháng, thấp hơn gần 5 lần so với mức 3,29 triệu đồng/tháng của hộ kinh doanh kê khai thuế đầy đủ. So với các nước, tỷ lệ hộ kinh doanh so với dân số Việt Nam năm 2024 chi đạt 2,17%, thấp hơn nhiều so với Mỹ (6,88%), Canada (8,97%), Anh (8,55%), Ấn Độ (4,19%), và Thái Lan (5,63%). Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc duy trì thuế khoán không khuyến khích hộ kinh doanh phát triển và chuyển đổi thành doanh nghiệp mà còn đi ngược mục tiêu phát triển kinh tế chính thức.
Tăng cường minh bạch, theo dõi dòng tiền và phòng chống rủi ro
Bộ Tài chính cho biết hiện có tới 286.000 hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng/năm nhưng chưa được theo dõi sát doanh thu thực tế. Điều này tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, gian lận thuế và ảnh hưởng an ninh kinh tế.
Trong bối cảnh kinh tế số được dự báo tăng trưởng 11 lần đến năm 2030, đạt quy mô 220 tỷ USD, việc quản lý hiệu quả thuế đối với hàng trăm nghìn hộ kinh doanh online là yêu cầu cấp thiết.
Hộ kinh doanh sẽ phải tự khai, tự nộp thuế và áp dụng hóa đơn điện tử
Theo đề xuất, từ năm 2026, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ không còn nộp thuế theo khoán, mà chuyển sang hình thức tự khai – tự nộp với tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, thống nhất với các quy định trong Luật Thuế Giá Trị Gia Tăng (GTGT) và Luật Thuế Thu Nhập Cá Nhân (TNCN).
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đề xuất:
Cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, áp dụng chế độ kế toán đơn giản như các doanh nghiệp vừa và nhỏ theo Thông tư 88/2021/TT-BTC.
Áp dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế (đối với hộ kinh doanh bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu đến cơ quan thuế từ ngày 1/6/2025 theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP hoặc hóa đơn điện tử không có mã của cơ quan thuế).
Đối với các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu thuộc đối tượng chịu thuế GTGT (từ 200 triệu đồng/năm đến dưới 1 tỉ đồng/năm), sẽ áp dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế, hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nếu hộ kinh doanh có điều kiện thực hiện, hoặc bill tính tiền đáp ứng điều kiện về hóa đơn điện tử, hoặc hóa đơn đơn giản cho phép hộ kinh doanh lập "biên nhận bán hàng điện tử" qua app, Zalo, SMS, hoặc mẫu có mã QR theo quy định của Chính phủ.
Lộ trình triển khai hóa đơn điện tử từ năm 2026 đến 2028
Từ 1/1/2026 đến 31/12/2026: áp dụng thí điểm hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền với các hộ kinh doanh đủ điều kiện.
Từ đầu năm 2027: bắt buộc hộ có doanh thu từ 800 triệu đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền.
Từ năm 2028, nhóm hộ có doanh thu từ 200 triệu đồng đến dưới 800 triệu đồng cũng phải áp dụng hóa đơn điện tử có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Bộ Tài chính kỳ vọng việc xóa bỏ thuế khoán và áp dụng công nghệ số trong quản lý sẽ giúp tăng hiệu quả thu thuế, thu hẹp khoảng cách bất công giữa các hình thức kinh doanh, đồng thời tạo nền tảng cho quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp chính thức trong tương lai.
Bình luận (0)
Việt Nam ghi nhận 5,5 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt trong quý I/2025 - mức tăng mạnh chưa từng có. Thanh toán số đang dần trở thành thói quen phổ biến từ thành thị đến nông thôn, thay đổi cục diện tiêu dùng.
